Yillarga mO’ljallangan O’zbekiston Respublikasining bank tizimini isloҳ qilish strategiyasi tO’grisida

Ҳisob kitoblarni va O’tkazish o’eratsiyalarini bajarish. O’zbekiston Res’ublikasi ҳududida ҳisob-kitoblar naqd ‘ulli va naqd ‘ulsiz tarzda amalga oshiriladi. Jami ‘ul aylanishining asosiy qismi naqd ‘ulsiz tO’lovlarga tO’gri keladi. Bunda ‘ulning ҳarakati kredit muassasalaridagi ҳisob varaqlarga ‘ul O’tkazish va O’zaro talablarni ҳisobga olish jarayonida sodir bO’ladi. Maҳsulot sotish ishlarni bajarish, xizmat kO’rsatish yO’li bilan mablag to’ish, milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlash, bankdan qarz olish va uni qaytarish, aҳoliga ‘ul daromadlarini tO’lash va ulardan foydalanish kabi xO’jalik munosabatlarining soҳalari vositasida naqd ‘ulsiz oboroti xO’jalik yurituvchi subhektlarning ҳisob varaqlari amal qilayotgan bank muassasalari orqali O’tadi. O’zaro ҳisob-kitoblar O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy banki tomonidan belgilangan va ҳamma bank ҳamda mijozlar uchun majburiy bO’lgan qoidalar asosida olib boriladi. Ushbu qoidalarning bir tarzda qO’llanishi butun res’ublika ҳududida ҳisob- kitoblarning uzluksizligini tahminlaydi.
Banklar faoliyatini tartibga solish va ularni nazorat qilishdan asosiy maqsad «O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy banki tO’grisida» gi qonunning 50-moddasiga muvofiq bank tizimini barqaror tutib turish, omonatchi va kreditorlar manfaatlarini ҳimoya qilishdan iborat.
Ushbu maqsadni amalga oshirishning asosiy vasitalardan biri bank faoliyatiga ruxsatnoma (litsenziya) berishdir. O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy bankining maxsus komissiyasi bu faoliyat bilan shugullanishga dahvogarlarning birlamchi ҳujjatlarini kO’rib chiqadi, ‘ul bozorida ularning ishlashga tayyorligini, O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy banki talablariga javob berishini taҳlil qiladi va qaror ijobiy bO’lgan taqdirda bank faoliyatini amalga oshirish uchun ruxsatnoma beradi.
Bundan tashqari, O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy banki bank muassasalarining rivojlanishini ҳar tomonlama ҳisobga olib va kuzatib boradi. Ka’italning aynan bir xilligi, likvidlikka doir talablarni O’z ichiga oluvchi iqtisodiy mehyorlarni, shuningdek kreditlash ҳajmi va limitlarini belgilaydi. Qonunda kredit tashkilotlarning ҳamma turlari uchun yagona mazmunga ega bO’lgan iqtisodiy mehyorlar guruҳining bajarilishi nazarda tutiladi. Ka’italning yetarliligi, aktivlarining sifati, foydaliligi va likvidligiga qarab tijorat banklarining moliyaviy aҳvoli baҳolanadi, nochor banklar aniqlanadi.