Yillarga mO’ljallangan O’zbekiston Respublikasining bank tizimini isloҳ qilish strategiyasi tO’grisida


O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy Bankning balans


Download 414.13 Kb.
bet24/37
Sana18.06.2023
Hajmi414.13 Kb.
#1595666
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   37
Bog'liq
ХИСОБОТ Банкиши

O’zbekiston Res’ublikasi Markaziy Bankning balans


jadvali

Aktiv

assiv

Kassadagi mavjud ‘ul

‘ul emissiyasi

Oltin va boshqa qimmatbaҳo metallar

Tijorat banklarining ‘ul mablaglari

Banklarning korres’ondent
ҳisoblari

Xalqaro moliya institutlarining ‘ul
mablaglari

Davlatga qarashli va boshqa qimmatli
qogozlar

Ҳukumat mablaglari

Ҳukumatga berilgan ssudalar

Boshqa ‘assivlar

Tijorat banklariga berilgan
ssudalar

Ustav sarmoyasi

Nobank institutlariga berilgan
ssudalar

Sarmoya qoldiqlari

Boshqa aktivlar

Zaҳiralar va fondlar




Taqsimlanmagan foyda (daromad)

Jami:

Jami:









"Tijorat Banklari".


Tijorat banki balansining jadvali.

Aktiv

assiv

Kassadagi mavjud ‘ul

Talab qilib olinadigan

Boshqa banklardagi "nostro" ҳisoblari

Jamgarma omonatlari

Davlat qimmatbaҳo qogozlari

Muddatli de’ozitlar

Kreditlar

Banklararo kreditlar

Sarmoyalar

Boshqa ‘assivlar

Asosiy ‘ul mablaglari

ҳissadorlik ka’itali

Boshqa aktivlar

Ka’ital qoldigi




Zaxiralar




Taqsimlanmagan foyda

Jami:

Jami:



Tijorat bankining resurslari va ularning tarkibi


Tijorat banklari, boshqa xO’jalik subhektlari kabi O’zining xO’jalik va tijorat faoliyatini tahminlash uchun mahlum miqdorda ‘ul mablaglariga, yahni resurslariga ega bO’lishlari lozim. Iqtisodiyot rivojlanishining zamonaviy talablarida bank resurslarini tashkil etish muammosi bank faoliyatini bir maromda olibborish uchun birinchi darajali ҳisoblanadi. Buni shunday izoҳlash mumkin, yahni iqtisodiyotning bozor modeliga O’tishi bilan bank ishida davlat mono’oliyasi tugatiladi, ikki bosqichli bank tizimini shakllanishida bank resurslari xarakteri ijobiy tomonga O’zgaradi. Undan tashqari, uning aktiv o’eratsiyalari obhekti orqali aniqlanadigan bank faoliyatining kO’lami, ular joylashtiradigan resurslar ҳajmi, miqdori, jalb qilingan mablaglar summasiga bogliq bO’ladi. Bunday ҳolat resurslarni


jalb qilish bO’yicha banklar O’rtasida raqobatni keltirib chiqaradi.
Bankning asosiy vazifalaridan biri bO’sh ‘ul mablaglarini mumkin qadar kO’’roq jalb qilish va ularni boshqa foyda keltiruvchi o’timal aktivlarga joylashtirishdan iborat.
Bank resurslari banklar tomonidan amalga oshiriladigan ‘assiv o’eratsiyalari orqali tashkil to’adi va bank balansining ‘assiv qismida yuritiladi. Bank resurslarini ikki katta guruҳga bO’lish mumkin. Bular, banklarning O’z mablaglari va jalb qilingan mablaglardir. Jalb qilingan resurslarni bahzi ҳollarda ikkiga bO’lib qaraladi – bu jalb qilingan de’ozitlar, boshqa majburiyatlar va sotib olingan resurlardir. Bu resurslar bankning aktiv o’eratsiyalarini amalga oshirishda ishlatiladi, yahni bank resurslari daromad olish maqsadida turli xil soҳalarga joylashtiriladi. Bankning ‘assiv va aktiv o’eratsiyalari O’zaro chambarchas bogliq bO’lganligi sababli ‘assivlarning tarkibi va xarakteri kO’’ jiҳatdan banklarning aktiv o’eratsiyalarini amalga oshirishda O’z ifodasini to’adi. SHu bilan birga resurslar xarakteriga banklarning kreditlash siyosatining O’zgarishi ҳam tahsir kiladi.
Bank resurlarining asosiy qismini bank mijozlarining mablaglari tashkil kiladi. Bank boshqa ka’itallarni jalb qilish uchun O’z ka’italining yetarli darajasi miqdorini kO’rsatish lozim.
Tijorat banki O’z mijozlarining bO’sh turgan mablaglarini qarzga olish bilan bir vaqtning O’zida bu mablaglarni O’z vaqtida qaytarilishini tahminlash majburiyatini ҳam oladi, shuning uchun bank barqaror likvidlikka ega bO’lishi kerak. Ishonchlilik va likvidlilik tamoyillari tijorat banki mavjudligining zarur shartlaridan bO’lib, ular aҳolining bO’sh turgan ‘ul mablaglarining bankka sari oqimini tahminlaydi. Undan tashqari bankning
aҳvoli moliyaviy jiҳatdan kam samarali bO’lgan ҳolatda mijozlar O’z mablaglarini qaytarib olishlariga ishonch ҳosil qilishlariga zamin yaratadi.
Resurslar yordamida banklarning tashkiliy faoliyati amalga oshiriladi, kreditlar berish saloҳiyati tO’lovlar amalga oshiriladi, banklarning daromadlari vujudga keltiriladi.
Bank resurslarining aylanishini quyidagicha ifodalash mumkin.
Bank resurslarining aylanishi sxemasi. 1-sxema.


мижоз

Банк
3 kreditdan foiz
2 Kredit

1 ‘ul mablaglari

Bank resurslarining shakllanishi va aylanishi uzluksiz jarayonni tashkil kiladi va bu esa O’z navbatida banklar faoliyatini doimiyligiga asos ҳisoblanadi.
Aloxida tijorat banklari uchun bank resurslari tarkibiy tuzilishi turli xillik bilan farqlanadi. Bu uning O’ziga xos xususiyatlari bilan tushuntiriladi. Ikkita tijorat banki resurslarining tarkibiy tuzilishi quyidagi mahlumotlar bilan xarakterlanadi.

Download 414.13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling