Yogoch material p65

Maxsus pardozlash usulida yog‘och buyumlar yuzasiga metall suyuqlantirilib quyiladi yoki metall kukunidan pardoz qatlam qoplanadi, yog‘och yuzasi to‘g‘ridan to‘g‘ri o‘yib, bosib naqsh solish, kuydirish yo‘li bilan manzarali qilib bezaladi. Pardozlash- ning maxsus turi faqat buyurtma tushgandagina qo‘llaniladi.

3. 
   Himoya-dekorativ parda qatlam turlari
   

Parda qatlamlaming xossalari rang-barang bo‘lib, ular ishla- tilayotgan materialning turiga, pardozlash texnologiyasi va hi- moya qatlami yuzasining sifat kohsatkichlariga bog‘liq. Pardoz qatlam tashqi ko‘rinishi va himoya qilish xususiyatlariga ko‘ra, turli vazifalami bajaruvchi bir yoki bir necha qatlamdan iborat bodishi mumkin. Pardozlash uchun ishlatiladigan materiallar turlari va ulami ishlatish usuliga ko‘ra, himoya qatlamlari lok- bo‘yoq, plyonka hamda aralash qatlamlarga bo‘linadi.
Himoya lok-bo‘yoq qatlamlari suyuq lok-bo‘yoqlami yuzaga surtib, plyonka himoya qatlamlari esa chiroyli teksturaga ega bo‘lgan himoya-dekorativ plyonka materiallarni yog‘och va yog‘och ma­teriallar yuzasiga yelimlab yopishtirib hosil qilinadi. Aralash qatlamlarda esa ham plyonka ko‘rinishidagi material, ham lok-bo‘- yoq ishlatiladi.
Parda qatlamlar jilolanish darajasiga qarab yaltiroq, qisman yaltiroq, xira bo‘ladi. Yaltiroq parda qatlamlar hosil qilishda barcha turdagi loklar, emallar va ayrim o‘ram (rulon) ko‘rinishidagi sintetik plyonkalardan foydalaniladi. Tarkibida parda hosil qiluvchi mod- dasi kam, pigment va to‘ldiruvchi moddalari ko‘p bo‘lgan emallar va plyonkalar qisman yaltiroq parda qatlamlarni hosil qiladi. Ko‘pinchabo‘yoqlar, ayniqsa, émulsion bo‘yoqlar hamda xiralash- tirilgan lok va plyonkalar xira parda qatlam hosil qiladi.
Parda qatlamlar dekorativlik xossalariga ko‘ra, shaffof va ak- sincha bo‘ladi. Shaffof qatlamda yog‘och teksturasi bezak pardasi ostidan ko‘rinib turadi, shaffof bo‘lmaganida esa yog‘och tuzifishi ko‘rinmaydi, parda ostida qofib ketadi. Bunday parda qatfamfar ignabargfi daraxtfardan hamda yog‘och-qirindifi, yog‘och-tofafi taxtafardan ishfangan buyumfarda hosif qifinadi. Chunki bunday materiaffarning ko‘rinishi uncha ko‘rkam emas. Lekin shaffof bo‘lmagan parda qatfamli buyumlar tashqi muhit ta’siriga chidamli hamda kimyoviyjihatdan turg‘un bo‘fadi.
Yog‘och buyumlar yuzasiga fok-bo‘yoq bir marta surthganda buyum yuzasi todiq berkhmaydi. Bundan tashqari, ayniqsa, ignabargfi daraxtfarga fok-bo‘yoqning suyuqfik qismi bir tekisda shimhmaydi. Daraxt yihik hafqafarining dastfabki, bo‘shroq qismi kechki joyfashgan qismiga nisbatan bo‘yoqni ko‘p shimadi. Natijada, surthgan birinchi qatfam quriganidan keyin bo‘yafgan yuzada ofa-bufa dogdar liosil bodadi. Qurigan birinchi bo‘yoq qatfami ustidan ikkinchi qatfam surthganda yog‘ochga bo‘yoq boshqa shimhmaydi, chunki buyum yuzasi birinchi qatfam hilan to‘yingan bodadi. Lekin ikkinchi qatfam ham doim buyum yuzasini bir tekisda todiq berkita ofmaydi. Yuza rangi va yaftiroq- ligi jihatidan farq qifadi. Shuning uchun fok-bo‘yoqfar hilan yuzani uch, to‘rt, ayrim hollarda undan ham ko‘p marta bo‘yashga to‘g‘ri kefadi.
Pardozfash uchun ketadigan materiaf sarfi tannarxini kamay- tirish maqsadida birinchi qatfam uchun arzón va shu maqsadfar uchun modjahangan suyuq gruntovka arafashmafaridan foy- dafanifadi. Bu qatfam yog‘och materiafning tabiiy ko‘rinishi va rangini berkitib turadi. Lekin gruntfashdan keyin yog‘och yuzasidagi g‘adir-budurhkfar, yorifgan joyfar, yog‘och ko‘zfari va boshqa nuqsonh joyfar saqfanib qofaveradi. Bu joyfarga shpakfovka surtihb, nuqsonfar bartaraf qhinadi. Bunda suyuqroq shpakfovka ishfathadi. Shpakfovka qatfami qotgandan keyin ko‘piktosh yoki jhvirqog‘oz bifan ishqafab sihiqfanadi. Shaffof bodmagan fok-bo‘yoq qatfamining tuzihsh chizmasi 1-rasm, a da kodsathgan.
nBX pfyonka va qog‘oz smofah pfyonkafarni yopishtirib yog‘och materiallarda xira parda qatlami hosh qilish mumkin. Bun­day pfyonka materiahar yog‘och yuzasiga yuzaning sifatiga qarab to‘g‘ridan to‘g‘ri yoki yuza ofdin shpakfovkafanib, so‘ng yefim- fab yopishtirhadi. Yog‘och yuzasidagi xira qopfamaning tuzihsh