Yog'och materiallarini polirovka qilish Reja: Yog’ochga ishlov berish. Torna tabiiy yog’ochi


Download 163.76 Kb.
Pdf ko'rish
Sana19.02.2023
Hajmi163.76 Kb.
#1213926
Bog'liq
2001-Yog\'och materiallarini polirovka qilish



Yog'och materiallarini polirovka qilish 
Reja: 
 
1. Yog’ochga ishlov berish. 
2. Torna tabiiy yog’ochi. 
3. Yog’ochga ishlov berish jihozlari. 


Yogʻochga ishlov berish jihozlari 
— yogʻochga zarur shakl va 
oʻlcham berishda qoʻllaniladigan asbob hamda stanoklar. Ularning 
yordamida yogʻochdan turli xil materiallar va yarim fabrikatlar 
(taxta,brus , faner, qipik, plitalar, yogʻoch plitalar va b.), buyum 
hamda qurilmalarning detallari (mebel, vagon, kema va b. yasash 
uchun); tayyor buyumlar (deraza, eshik, muzika asboblari,eshik 
,mebel va b.) tayyorlanadi. Yo.i. b. j. bilan yogʻoch arralanadi, 
tilinadi, teshiladi, frezalanadi, silliklanadi, yoʻniladi, randalanadi, 
oʻyiladi, kesiladi va yoriladi. Ular dastaki va mexanik xillarga 
boʻlinadi. Dastaki asboblarga arralar, randalar, iskana, burgi, drellar 
(parmalar toʻplami bn), jilvirlar va b. kiradi. Ular ustaxonalarda, 
qurilish maydonlarida, i. ch. korxonalarida qoʻllaniladi. Mexanik Yo. 
i. b. j., asosan, stanokka yoki mashinaga oʻrnatib ishlatiladi. 
Bajaradigan ish turiga kura ular yogʻoch kesish, tilish, egish, yigish, 
yelimlash va pardozlash asbob hamda jihozlariga boʻlinadi. Yogʻoch 
detallarni yigʻish uchun dastaki, elektr va pnevmatik asboblardan 
foydalaniladi. Sanoatda yogʻoch kesish, tilish, randalash, egish, 
bukish stanoklari keng tarqalgan. Bu stanoklar bilan zarur oʻlcham va 
shakldagi yogʻoch zagotovka, detal hamda buyumlar tayyorlanadi. 
Yogʻoch kesish va tilishda arra; frezalashda — freza; randalashda — 
randa; parmalashda — parma; oʻyishda — oʻygich; silliklashda — 
jilvir va b.dan foydalaniladi. Yogochdan chiqqan qipiq va payrahadan 
boshqa materiallar (mas, plitalar) i. ch.da foydalanish mumkin 
(qarang Yoyuch plitalar). Yogʻochga ishlov berish stanoklari arrali 


stanoklar; ilgarilanmaqaytma harakatlanadigan yoki qoʻzgʻalmas 
pichoqli randalash stanogi; detallarga doiraviy keskich bilan ishlov 
beradigan frezalash stanogi; teshik yoki oʻyiqlar ochish uchun 
ishlatiladigan parmalash stanogi; fanerlar, gugurt choʻplari, gugurt 
qutilari va b. tayyorlaydigan yoʻnish stanoklari; yumaloq shaklli 
detallar tayyorlaydigan tokarlik stanoklari; detallarni silliklash uchun 
ishlatiladigan jilvirlash stanoklaridan iborat. Egish sta nokl ar i 
changʻilar, mebellar yasash uchun yogʻochni egib beradi. Yelimlab 
yigʻish stanoklariga yelim surkash, shchit yigʻish stanoklari, uzel va 
buyumlarni yigʻish qurilmalari, pardozlash stanoklari ga boʻyash, 
qoplama (himoya va bezak) qoplash va jilolash mashinalari kiradi. 
Koʻp qatlamli fanerlar, yogʻoch plitalar, yogʻoch plastinalar yasash 
uchun yogʻochni zichlashda presslar ishlatiladiYog'och eng amaliy va 
tabiiy material bo'lib, undan uy-ro'zg'or buyumlari va hatto bolalar 
o'yinchoqlarini yasash mumkin. Bundan tashqari, ko'plab turar-joy 
bo'lmagan binolar aniq qurilmoqda. Shuning uchun, ko'plab "uy 
qurilishi" uy ustaxonasi uchun yog'ochdan foydalanishga qarshi emas. 
Ularni ixtisoslashtirilgan do'konda sotib olish yoki doğaçlama 
materiallardan mustaqil ravishda qilish mumkin. Keling, ish uchun o'z 
burchagini tashkil qilishning ikkinchi usuli haqida batafsilroq 
gaplashaylik. . Uy ustaxonasi uchun yog'ochni qayta ishlash 
mashinalarining xilma-xilligi keng. Har birining o'z maqsadi va uy 
qurilishi versiyasini yig'ish usullari mavjud. Barcha variantlar orasida 


tor yo'naltirilgan va juda ko'p funktsiyalarga ega, ammo oddiy 
o'lchamlarga ega: 
Universal uy xo'jaligi. Bu yog'och elementlarni qayta ishlash uchun mini 
qurilmalar. Uyda yoki hovlida ishlatiladi. Bunday kichik birlik bir 
vaqtning o'zida bir nechta funktsiyalarni bajaradi, shuning uchun u "uy 
qurilishi" bilan juda mashhur. Yog'ochni qayta ishlashning eng mashhur 
va oson usullaridan biri bu yoqishdir. Isitilgan metall pinlar yordamida 
daraxtga naqsh, bezak yoki yozuv qo'llaniladi. Ushbu turdagi badiiy 
ishlov berishning keng imkoniyatlari haqida juda kam odam bilishi 
achinarli. 
Ba'zi yog'och turlari juda yumshoq yog'och bo'lib, ularni kesish oson. 
Yog'ochni kesishning asosiy turi - arra bilan kesish. Bu qimmat asboblar 
va katta tajribani talab qilmaydigan oddiy ishlov berish turi. Aynan shu 
turdan badiiy ishlov berishga o'rgatish boshlanadi. 
O'tgan asrning oxirida lazer texnologiyalaridan foydalanish sohasi 
sezilarli darajada oshdi. Olimlar turli xil qurilmalarni ixtiro qildilar, 
ularning printsipi lazer nurlanishining ishlashiga asoslangan. Lazerlar 
turli xil materiallarni kesish va o'ymakorlik mashinalarida ham 
qo'llaniladi. Lazerli mashinalar turli xil materiallarni, shu jumladan 
yog'ochni kesishi mumkin. 
Torna tabiiy yog'ochi
-
bilan ishlashni yaxshi ko'radiganlar 
ustaxonasida ajralmas narsadir. Undan foydalanib, siz gofrirovka 
qilingan sirt yoki teshiklarni yasashingiz, shuningdek, eng noodatiy 
shakllardagi haqiqiy san'at asarlarini kesib olishingiz mumkin. 
Yog`ochga ishlov berish texnologiyasi: yog`ochning turmushda va xalq 
xo`jaligidagi ahamiyati, tuzilishi, turlari, ishlatilish sohalari; 
yog`ochlarning tashqi ko`rinishi va o`ziga xos belgilari; yog`ochning 
yaroqlilik va yaroqsizlik belgilari; duradgorlikda ishlatiladigan 


yog`ochlar; duradgorlik dastgohi, qo`l asboblarining tuzilishi va turlari, 
ulardan foydalanish qoidalari; o`lchash va rejalash asboblari; arralar va 
randalar turlari; iskanalar, bolta va teshalar; bolg`alar va ularning turlari; 
egov va jilvir qog`ozlar tuzilishi hamda turlari; yog`ochga ishlov berish 
stanoklari; mashinalarning asosiy qismlari; stanokda parmalash; 
duradgorlik buyumlaridan detallarini tayyorlash; duradgorlik birikmalari 
to`g`risida ma`lumotlar; yelimlash, mixlar, burama mixlar va 
boshqa vositalar bilan biriktirish; buyumlar yuzasiga qoplamalar 
yopishtirish; duradgorlik buyumlarining sirtini pardozlash va detallarni 
konstruktsiyalash; yog`ochdan uy-ro`zg`or buyumlari tayyorlashda 
foydalanish; yog`ochga ishlov berishda qo`llaniladigan xalq 
hunarmandchiligi elementlari; yog`ochga ishlov berishga oid kasb-
hunarlar haqidagi bilimlarni bilish 
YOG’OCHGA ISHLOV BERISH JIHOZLARI 
— yog’ochga zarur 
shakl va o’lcham berishda qo’llaniladigan asbob hamda stanoklar. 
Ularning yordamida yog’ochdan turli xil materiallar va yarim fabrikatlar 
(taxta, brus, faner, qipik, plitalar, yog’och plitalar va boshqalar), buyum 
hamda qurilmalarning detallari (mebel, vagon, kema va boshqalar 
yasash uchun); tayyor buyumlar (deraza, eshik, muzika asboblari, mebel 
va boshqalar) tayyorlanadi. Yog’och ishlov berish jihozlari bilan 
yog’och arralanadi, tilinadi, teshiladi, frezalanadi, silliklanadi, yo’niladi, 
randalanadi, o’yiladi, kesiladi va yoriladi. Ular dastaki va mexanik 
xillarga bo’linadi. Dastaki asboblarga arralar, randalar, iskana, Burgi, 
drellar (parmalar to’plami bilan), jilvirlar va boshqalar kiradi. Ular 


ustaxonalarda, qurilish maydonlarida, ishlab chiqarish korxonalarida 
qo’llaniladi. Mexanik Yog’och ishlov berish jihozlari, asosan, stanokka 
yoki mashinaga o’rnatib ishlatiladi. Bajaradigan ish turiga kura ular 
yog’och kesish, tilish, egish, yig’ish, yelimlash va pardozlash asbob 
hamda jihozlariga bo’linadi. Yog’och detallarni yig’ish uchun dastaki, 
elektr va pnevmatik asboblardan foydalaniladi. Sanoatda yog’och 
kesish, tilish, randalash, egish, bukish stanoklari keng tarqalgan. Bu 
stanoklar bilan zarur o’lcham va shakldagi yog’och zagotovka, detal 
hamda buyumlar tayyorlanadi. Yog’och kesish va tilishda arra; 
frezalashda — freza; randalashda — randa; parmalashda — Parma; 
o’yishda — o’ygich; silliqlashda — jilvir va boshqalardan foydalaniladi. 
Yog’ochdan chiqqan qipiq va payrahadan boshqa materiallar (masalan, 
plitalar) ishlab chiqarishda foydalanish mumkin. Yog’ochga ishlov 
berish stanoklari arrali stanoklar; ilgarilanma qaytma harakatlanadigan 
yoki qo’zg’almas pichoqli randalash stanogi; detallarga doiraviy keskich 
bilan ishlov beradigan frezalash stanogi; teshik yoki o’yiqlar ochish 
uchun ishlatiladigan parmalash stanogi; fanerlar, gugurt cho’plari, 
gugurt qutilari va boshqalar tayyorlaydigan yo’nish stanoklari; yumaloq 
shaklli detallar tayyorlaydigan tokarlik stanoklari; detallarni silliklash 
uchun ishlatiladigan jilvirlash stanoklaridan iborat. Egish stanoklari 
chang’ilar, mebellar yasash uchun yog’ochni egib beradi. Yelimlab 
yig’ish stanoklariga yelim surkash, shchit yig’ish stanoklari, uzel va 
buyumlarni yig’ish qurilmalari, pardozlash stanoklariga bo’yash, 
qoplama (himoya va bezak) qoplash va jilolash mashinalari kiradi. Ko’p 


qatlamli fanerlar, yog’och plitalar, yog’och plastinalar yasash uchun 
yog’ochni zichlashda presslar ishlatiladi. 
Yog'och buyumlar bilan ishlash ustaxonasida turli xil asboblar, 
dastgohlar va qurilmalar qo'llaniladi. Uy ustaxonasi uchun ba'zi 
yog'ochga ishlov berish dastgohlari juda tez-tez ishlatiladi, boshqalari 
faqat ma'lum bir maxsus ixtisoslashtirilgan ishlarni bajarish uchun 
mo'ljallangan. Shuni ta'kidlash kerakki, uyda yog'och bilan ishlash 
yog'ochga ishlov berish yoki duradgorlik ustaxonasida ishlashdan juda 
farq qiladi. Ushbu maqolada yog'ochga ishlov berish ustaxonasi uchun 
mashhur mashinalarning ayrimlari, shuningdek ularning maqsadi haqida 
qisqacha ma'lumot beriladi. Tegirmonchilar yog'och mahsulotni, 
aniqrog'i uning sirtini, mukammal silliqligini berish uchun ishlatiladi. 
Qaysi mashinalar nafaqat yangi mahsulotlarni ishlata oladi. Yog'ochni 
silliqlash mashinasi uyda tayyor yoki hatto ishlatilgan yog'och qismlarni 
qayta ishlashga imkon beradi, ular foydalanish paytida yaroqsiz holga 
keladi yoki sirtning silliqligini yo'qotadi. 
Funktsional maqsad va dizayn xususiyatlariga qarab, bunday qurilmalar 
quyidagilarga bo'linadi. 
lenta turi; 
tebranish; 
burchakli; 
tovoq shaklidagi (orbital); 


cho'tka silliqlash; 
kombinatsiyalangan. 
Ushbu mashinalarning barchasi turli xil tuzilishga ega va materialni turli 
yo'llar bilan qayta ishlashiga qaramay, ularning barchasi bir xil 
maqsadga ega - yog'och mahsulot yuzasiga mukammal silliq ko'rinish 
berish. Shuni ta'kidlash kerakki, sanoat yog'ochni qayta ishlash 
mashinalari uyda ishlatilganlarga qaraganda ancha ko'p navlarga ega. 
Bundan tashqari, sanoat qurilmalarining funktsiyalari ancha kengroq va 
ularning imkoniyatlari uy ustaxonalarida ishlatilishi mumkin bo'lgan 
asboblarning imkoniyatlaridan ancha yuqori. 
Yog'ochga ishlov berish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan turli xil 
vositalar mavjud. Yog'ochni qayta ishlashning har bir sohasi turli xil 
asboblarni o'zgartirishni talab qiladi. Yog'ochga ishlov berish uchun 
elektr asboblari va qo'l asboblari ishlatiladi. Ko'plab zamonaviy yog'och 
ishlovchilar qo'shimcha qulaylik va vaqtni tejash uchun o'zlarining 
savdolarida elektr asboblaridan foydalanishni tanlaydilar. Biroq, 
ko'pchilik tajriba va asarga qo'shilgan belgi kabi bir necha sabablarga 
ko'ra faqat qo'l asboblaridan foydalanishni tanlaydi. Ba'zilar o'zlarining 
zavqlari uchun faqat qo'l asboblaridan foydalanishni afzal 
ko'rishadi.Entsiklopediya site:ewikiuz.top Odamlar tikilgan narsalarni, 
eng oddiy dizayni, yog'ochni ko'rganda, ular doimo murakkab, vaqt 
sarflaydigan kashta tikishdan ko'ra ko'proq taassurot qoldiradi. Nima 
sababdan? 


Buning asosiy sababi odamlar kashtachilikning qanday ishlashi haqida 
asosiy tushunchaga ega bo'lgani sababli bo'ladi: igna va ip mato orqali 
o'tadi. Ammo qandaydir bir yog'ochdan igna va ipni qanday qilib olasiz? 
Bu javob siz kutganingizdan ancha oson. Aslida, bu qog'ozga ishlov 
berishga o'xshaydi, faqat biroz ko'proq harakat bilan. 
Oddiy naqshlar yog'ochga qaraganda osonroq bo'ladi, shuning 
uchun kichkina ishni boshlash yaxshi, keyinchalik murakkab naqshlar 
bilan ishlaydi. Mushkul ish uchun eng katta qiyinchilik, siz qilgan 
teshiklar bir-biriga juda yaqinlasha olmaydi, ya'ni tikuvlar juda kichik 
yoki bir-biriga juda yaqin bo'lishi mumkin emas. Naqshni yog'ochga 
ko'chirishingiz mumkin bo'lgan ikkita yo'l bor. Ikkala tomon uchun, 
tikuv teshiklarining qaerda bo'lishini belgilash uchun qo'lqopli pin 
mavjud. Teshiklarni kamida 1/8 "bo'sh joyga joylashtirishni 
rejalashtirish, ammo 1/4" yanada xavfsizroq. 1/16 dyuym bitli simsiz 
matkap tikuv teshiklarini yaratishning eng oson yo'li. Yog'och ostining 
pastki qismini ushlab turganda, siz xohlamagan narsalarni teshik 
qilmaysiz, shuning uchun buyumni mahkam ushlashingiz kerak. 
Taxtani yoki yog'och buyumni taymerning chetiga qo'ying (yoki 
yuqorida tasvirlangan qadam!) Va uni ushlab turing. Belgilangan 
joylarning har birida tikuv teshiklarini harakatlantiring. 
Agar sizda matkap yo'q bo'lsa, bolg'a va kichik mixni ishlatishingiz 
mumkin. Ushbu usul uchun, belgilangan buyumlar bir parcha yog'och 
yoki bir necha karton qatlamiga yotqiz. Keyin har bir belgilangan 


nuqtada bolg'acha. Yog'ochdan o'tishi uchun ehtiyot bo'ling, lekin juda 
uzoq emas. Tirnoqni olib tashlang va keyingi teshikka joylashtiring. 
Yupqa balsa daraxti yumshoq va yong'oq ignasi daraxtdan o'tadi. Ushbu 
usul uchun balzani eski jurnal yoki gazeta ustiga qo'ying va keyin har bir 
chuqurlikda siqib chiqaring. Ba'zan pimni burish va chopish yordam 
beradi.Bundan tashqari siz qo'llaringizga balsa ushlab, uni 
barmoqlaringiz orqasida qo'llab-quvvatlab, teshiklarni yasashingiz 
mumkin. Faqat barmoqlaringizni siqib qo'ymaslik yoki balsani yorib 
olish uchun ehtiyot bo'ling.Teshiklarning qanchalik katta ekanligiga 
qarab ip yoki iplar sonini tanlang yoki teshiklarni kattaroq qilib 
qo'ymoqchisiz. Tishli jilosiz bilan ipakni konditsiyalash sizga ham 
yordam beradi, chunki u sizni begona o'tlardan olib chiqib ketayotganda 
himoya qiladi.Oldindan tayyorlangan teshiklardan tikib boshlang. Siz 
bir tugma bilan boshlashingiz mumkin, lekin ko'pincha tugunlar o'ng 
tomonga tortiladi, shuning uchun boshqa boshlang'ich usullardan 
foydalanish yaxshidir. 
Orqa tomondan tuynukni ko'rish uchun parchani uzing, keyin 
yog'ochdan orqaga qaytish uchun old tomonga aylantiring. Shu tarzda 
ishlashni davom eting, uni tikib turib, uni oldinga va orqaga surib 
qo'ying 

Download 163.76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling