Yosh fiziologiya va gigiyena

ABDULLA QODIRIY NOMIDAGI
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

“Tasdiqlayman”
Oʻquv ishlari boʻyicha prorektor
_____________ B.Q.To‘xtamishev
“______” ________________2023-yil

“YOSH FIZIOLOGIYA VA GIGIYENA”

FAN SILLABUSI

Bilim sohasi:	100000 – Ta’lim
Ta’lim sohasi:	110000 – Ta’lim
Ta’lim yoʻnalishi:	60110900 – Biologiya

Fan nomi: Yosh fiziologiyasi va gigiyena Fan turi: Majburiy Fan kodi: YFGB405 Yil: 4 Semestr: 7 Ta’lim shakli: Kunduzgi Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar: 150 Ma’ruza 30 Amaliy mashg‘ulotlar 30 Laboratoriya mashg‘ulotlari – Seminar – Mustaqil ta’lim 90 Kredit miqdori: 5 Baholash shakli: Imtihon Fan tili: O‘zbek

Jizzax – 2023

Fan maqsadi (FM)
FM1	Talabalarni bolalar va o‘smirlar organizmining anatomik-fiziologik xususiyatlari, funksional imkoniyatlari, bilim va ta’lim olish faoliyatining asosiy pisixofiziologik mexanizmlari, organizmni garmonik rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan gigiena me’yorlari haqida bilim berishdan iborat.

Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar
1.	Biokimyo va molekular biologiya (BVMB210)
2.	Odam anatomiyasi (OANB104)
3.	Odam va hayvonlar fiziologiyasi (OHFB205)
4.	Gistologiya va embriologiya (GVEB205)

Ta’lim natijalari (TN)
	Bilimlar jihatidan:
TN1	Odam organizmining o‘sishi, rivojlanishi va faoliyatining umumiy qonuniyatlari, moddalar almashinuvi va bioenergetika jarayonlari haqida bilimga ega bo‘lishlari kerak;
TN2	Visseral tizim a’zolarini turli fiziologik va patologik jarayonlarda va yoshga oid qanday o‘zgarishlarga uchrashlarini bilishlari lozim;
TN3	Bolalarda markaziy nerv tizimi va oliy asab faoliyatining fiziologik rivojlanish ko‘rsatkichlarini va funksional ahamiyati haqida bilimga ega bo‘lishlari kerak;
TN4	Nutq vazifasining reflektor xarakterini bilishi kerak;
	Ko‘nikmalar jihatidan:
TN5	Bolalarning yoshiga mos holda aqliy va jismoniy yuklamalarni tanlay oladi; antropometrik ko‘rsatkichlarni aniqlay oladi;
TN6	Oliy nerv faoliyati tiplariga qarab individual yuklamalarni tanlashni biladi;
TN7	Turli sharoitda atrof-muhitga gigienik baho bera oladi;
TN8	Ta’lim jarayonida yoshga oid xususiyatlarni hisobga olishni biladi.

Fan mazmuni
Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M)
	O‘sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari (2 soat).
	Organizm va muhit (2 soat).
	Tayanch-harakat tizimining yoshga oid xususiyatlari va gigiyenasi (2 soat).
	Nerv tizimining yoshga oid umumiy fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Nerv tizimining xususiy fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Oliy nerv faoliyati va uning yoshga oid xususiyatlari (2 soat).
	Sensor tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Endokrin tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Qon tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Yurak-qon tomir tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Nafas tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Bolalar organizmida modda va energiya almashinuvi (2 soat).
	Ovqat hazm qilish va ovqatlanishning yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Ayiruv tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi (2 soat).
	Bolalar va o‘smirlar salomatligining umumiy muammolari (2 soat).
Mashg‘ulotlar shakli: amaliy mashg‘ulot (A)
	Antropometrik ko‘rsatkichlarni aniqlash. Morfologik va funksional ko‘rsatkichlarni baholash (2 soat).
	Somatoskopik belgilarni baholash (2 soat).
	Indekslar va koeffitsientlar metodi yordamida jismoniy rivojlanishni baholash(2 soat).
	Refleks tushunchasi. Turli shartsiz reflekslarni kuzatish (2 soat).
	Bosh miyaning rivojlanishi. Bolada reflektor reaksiyalarning rivojlanishini baholash (2 soat).
	Qisqa muddatli xotira hajmini aniqlash. Oliy nerv faoliyati tipini aniqlash (2 soat).
	Bolada xotiraning yetakchi turini aniqlash. Diqqat barqarorligini aniqlash (2 soat).
	Rangli ko‘rish darajasini aniqlash. Ta’m bilish va hid bilish analizatorlarining o‘zaro hamkorligi (2 soat).
	Ko‘z o‘tkirligini aniqlash. Qorachiq reflekslarini kuzatish (2 soat).
	Odamda arterial bosimni o‘lchash. Dozalangan jismoniy yuklamaga yurak-qon tomir tizimining reaksiyasi (2 soat).
	Biologik yoshni aniqlash (2 soat).
	Bolaning yoshiga qarab ovqat ratsionini tuzish va gigiyenik baholash (2 soat).
	Aqliy ish qobiliyatini aniqlash (2 soat).
	Kardiorespirator indeksi bo‘yicha organizmning chidamliligini aniqlash (2 soat).
	Sinf xonasiga gigiyenik baho berish. Dars jadvalini tuzish (2 soat).
Mustaqil ta’lim (MT)
1	Amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish va uy ishlarini bajarish (45 soat).
2	Vaziyatli masalalar (kazuslar) tuzish (10 soat).
3	Berilgan manbalarni tarjima qilish (10 soat).
4	Gigiyenaga oid berilgan mavzu bo‘yicha esse yozish (5 soat).
5	Konferensiyaga tezis tayyorlash (5 soat).
6	Berilgan mavzu bo‘yicha kurs ishini bajarish (5 soat).

MUSTAQIL TA`LIM
Mustaqil ta`lim mazkur kurs mazmunini toʻliq qamrab olishga qaratilgan bo‘lib, nazariy egallangan bilimlarni kengaytirish, talabalarning mustaqil oʻqish faoliyatini yoʻlga qoʻyishga asoslangan.
Mustaqil ish topshiriqlari o‘quv loyihasi, taqdimot, keys-stadi, masala yechish, axborot izlash, dayjest, kollokvium, esse, maqola, referat va boshq. ko‘rinishlarda bajariladi.
Mustaqil ta’lim bo‘yicha bajarilgan topshiriqlar elektron tizimda joylashtiriladi hamda antiplagiat dasturi asosida tekshirilib, fan o‘qituvchisi tomonidan baholanadi.
Bunda, bajarilgan topshiriqning o‘ziga xosligi 60%dan kam bo‘lmasligi lozim, aks holda topshiriq baholash uchun qabul qilinmaydi.
Mustaqil ish topshiriqlarining soni fannining xususiyatidan kelib chiqib, bitta fan (modul) bo‘yicha 3 tadan kam bo‘lmasligi lozim.
Mustaqil ish topshiriqlari joriy va oraliq nazorat uchun ajratilgan ballning 60 foizini tashkil qiladi.
MUSTAQIL TA’LIM MAVZULARI
1.
2.
3.
4.
Talaba semestr yakuniga qadar mustaqil ish topshiriqlarini bajarishi zarur va buning uchun 30 ball beriladi.

Mustaqil ish topshiriqlari	Topshiriq turi	Toshiriq shakli	Ajratilgan ball

ORALIQ NAZORAT O‘TKAZILISH TARTIBI
Oraliq nazorat semestr davomida fanning o‘quv dasturining tegishli moduli tugagandan keyin talabaning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baholash maqsadida o‘quv mashg‘ulotlari davomida o‘tkaziladi.
Oraliq nazorat mazkur fan doirasida 1 marta yozma ko‘rinishida o‘tkaziladi. Oraliq nazorat savollari 1-10-fan mavzularini qamrab oladi.
Oraliq nazorat ballari nazorat o‘tkazilgan kunning o‘zida elektron tizimga kiritilishi shart.
Oraliq nazorat jadvali Registrator ofisi tomonidan yaratiladi.