Yosh fiziologiyasi va gigiyena

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI


QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI


KIMYO-BIOLOGIYA FAKULTETI


FIZIOLOGIYA KAFEDRASI
YOSH FIZIOLOGIYASI VA GIGIYENASI
fanidan


G L O S S A R I Y

Qarshi – 2022

Akseleratsiya – ma'lum ob'ektiv va sub'ektiv sabablarga ko‘ra yosh bolaning aqliy, jismoniy yoki ruhiy jihatdan tez o‘sib ketishi, o‘sishning tezlashishi.
Geteroxroniya – O‘sish va rivojlanishning notekis borishi. Yosh organizmning bir har bir davrda turlicha o‘sish stadiyasida bo‘lishi.
Antropometrik ko‘rsatkichlar – bo‘y uzunligi, tana massasi, ko‘krak qafasi aylanasi, tana tuzilishi kabi ko‘rsatkichlar.
Shartli reflekslar – hayot davomida o‘rganiladigan, hosil qilinadigan, takrorlanmasa, esdan chiqariladigan reflekslar.
Shartsiz reflekslar – tug‘ma, o‘rganilmaydigan, umr bo‘yi saqlanib qoladigan reflekslar.
Neyron – nerv hujayrasi.
Kkal (kilokaloriya) – energiya o‘lchov birligi bo‘lib, 1 kkal 1 g suvni 1 ⁰S ga isitish uchun ketadigan energiyani ifodalaydi.
Qo‘zg‘alish – ma'lum to‘qimalarning ta'sirotlarga nisbatan javob reaksiyasi. Qo‘zg‘alish natijasida biror faoliyat amalga oshiriladi.
Dominanta – biror nerv markazining boshqasidan ustun bo‘lib turishi.
Dinamik stereotip – biror faoliyatni doimiy ravishda bajarish tufayli unga nisatan kuchli ko‘nikma hosil bo‘lishi.
Birinchi signal tizimi – tashqi dunyo bilan aloqa o‘rnatishda qatnashadigan barcha sezgi a'zolari.
Stress holat – har xil tashqi muhit omillari ta'sirida organizmda yuzaga keladigan holat. Stress holatlar va ta'sirotlar hazm jarayoniga salbiy ta'sir ko‘rsatadi.
Vatt – yorug‘lik kuchini va quvvatini ifodalovchi kattalik.
Fermentlar – oziq moddalarni yuqori birikma holidan kichik birikmalar holigacha parchalovchi moddalar bo‘lib, ular asosan oqsillardan tashkil topgan. Ovqatlanish va ovqat hazm qilish fiziologiyasi fanida asosan gidrolitik (parchalovchi) fermentlar o‘rganiladi.