Yuqori kuchlanish uzgichlari

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Yuqori kuchlanish uzgichlari
Yuqori kuchlanish uzgichlari.
Uzgichlar elektr qurilmalarida asosiy kommutatsion apparat hisoblanib, istalgan holatlarda: uzoq muddatli yuklamada, oir masyidagi talablar qornatilgan zanjirida istalgan kattalikdagi toklarni ishonchli uzish;
- tez ishlash, yalishi;
- avtomatik qayta ulash uchun yaroqliligi, yayicha boshqarish imkoniyatining mavjudligi;
- kontaktlarini kuzatish va nazorat qilishning qulayligi;
- yongndirish va tok olgan kuchlanishlarda (35 kV gacha bolib, unda uchala fazaning hamma kontaktlari joylashtiriladi, kuchlanish katta bornatiladi.
8.18-rasmda yoyni solmagan moyli bakli uzgichning sxemasi kondirish uchun maxsus qurilma bollaniladi. 35 kV va undan yuqori kuchlanishli tashqi qurilmalar uchun moyli bakli uzgichlarning tuzilishi soddaligi sababli ular hozirgi paytda ham etarli darajada keng qochirish kameralari ham mavjud.
Ishlash prinsipi bondiruvchi qurilmalarni uch guruhga bolishi yoyda ajraladigan energiya hisobiga tandiruvchi qurilmalar;
- yoy zonasiga moy maxsus giravlik mexanizm yordamida yuboriluvchi majburiy puflash liniyasiga ega bondiruvchi qurilmalar;
- magnit maydoni tanaltirilish orqali sondiruvchi qurilmalar.
Moyli bakli uzgichlarning asosiy afzalliklari: tuzilishining soddaligi; tashqi qurilmalar uchun ham yaroqliligi; joylashtirilgan tok transformatorlarining mavjudligi.
Moyli bakli uzgichlarning kamchiliklari: protlash va yonglishi jihatidan xavfliligi; bakdagi va kirgichlardagi moy holati va sathini davriy nazorat qilib turish zarurligi; kornatish mumkin emasligi; tez tapligi; massasi va gabaritining kattaligi sababli bir joydan ikkinchi joyga olib borish, montaj qilish va sozlashning noqulayligi.
Kam moyli uzgichlar. Kam moyli uzgichlar hamma kuchlanishdagi yopiq va ochiq taqsimlovchi qurilmalarida keng qondiruvchi sifatida ishlatilib, faqat ajratilgan kontaktlar orasida qisman izolyasiya muhiti botkazuvchi qismlari bir-biridan va yerga tutashtirilgan qismlardan chinni yoki boshqa qattiq izolyasiyalovchi materillar yordamida izolyasiyalanadi. 35 kV va undan yuqori kuchlanishli kam moyli uzgichlar chinni korpusga ega bondiruvchi kamera nazarda tutiladi.
8.20,a-rasmda VMG-10 tipdagi kam moyli uzgichning konstruktiv sxemasi kondiruvchi vazifasini bajaradi) bilan kifoyalanish qiyin, shuning uchun uzgichning tashqarisiga ham kontaktlar, metall bak ichiga esa yoy sornatiladi (8.20,v-rasm). Uziladigan tok katta bondiruvchi uzilish joyi mavjud bolib, katta kuchlanishlarda ikki va undan ortiq uzilish bondiruvchi kontaktlarga borishning moyli bakli uzgichlardagiga nisbatan ancha qulayligi; unifikatsiyalangan tugunlarni ishlatish orqali turli kuchlanishlarga uzgichlarni turli seriyalarini yaratish imkonining mavjudligi.
Kam moyli uzgichlarning kamchiliklari: portlash va yonglishiga qaramasdan); tez taldirib turish va yoy sornatiluvchi tok transformatorlarini joylashtirishning noqulayligi; uzish qobiliyatining nisbatan pastligi.
Kam moyli uzgichlarning qo 6, 10, 20, 35 va 110 kV kuchlanishli stansiya va podstansiyalarning yopiq taqsimlash qurilmalari; 6, 10, va 35 kV kuchlanishli komplekt taqsimlash qurilmalari; 35 va 110 kV kuchlanishli ochiq taqsimlash qurilmalari.
Havoli uzgichlar. Havoli uzgichlarda yoy siqilgan havo yordamida sotkazuvchi qismlar yoy solib, ular nominal kuchlanishi, uzilgan holatdagi kontaktlar orasida izolyasion oraliqni hosil qilish va yoy sora farqlanadi.
Katta nominal tokka moxshash bosh va yoy soylama (8.21,a-rasm) yoki konalishlarda bondiruvchi kamerada kontaktlarni kerakli oraliqqacha ajratish yong kameraga siqilgan havo haydalishi tondiruvchi kontaktlar tutashadi. Bu konstruktiv sxema asosida tayyorlangan uzgichlar ichki qurilmalar uchun 15 va 20 kV kuchlanish va 20000 A gacha toklarga mondiruvchi kamera chinni izolyator ichiga joylashtirilib, ularda 35 kV kuchlanishga har bir faza uchun bitta uzilish (8.21,vrasm), 110 kV ga esa har fazaga ikkita uzilish joyi mavjud bolsa, yoy sop uzilish joylari mavjud bo sakkizta; 500 kV ga nta uzilish joylari mavjud borilgan konstruksiyalarda uzgichlarning asosi oldida joylashgan idishdan havo yoy sondirish tezligi ancha ortadi. Shunday prinsip VVB seriyali uzgichlarga asos qilib olingan (8.21,g-rasm). Bunday uzgichlarda ajratkich bozida siqilgan havo idishi hisoblangan yoy sondiruvchi purkash hosil boladi. Bunday konstruktiv sxema asosida 750 kV gacha kuchlanishga mondiruvchi kameralar (modullar)ning soni kuchlanishga bog bitta; 220 kV da to oltita; 750 kV da ladi.
Uzilishlar bolgichlari ishlatiladi. 8.22- rasmda 330 kV nominal kuchlanishli ochiq taqsimlovchi qurilmada orinishi tasvirlangan.