Yuridik shaxslardan olinadigan soliqlar

Tovarlarni import qilishda Soliq solinadigan baza.
Tovarlarni import qilishda Soliq solinadigan baza bo’lib, belgilangan bojxona qiymati, tovarlarni import qilishda to’lanishi lozim bo’lgan aksiz solig’i va bojxona bojlarning so’mmalarning yigindisi hisoblanadi.
Soliq stavkasi.
Qo’shilgan qiymat Soliq stavkasi, u joriy etilgan paytda (1992 yilda) 30 % kilib belgilangan. 2000 yilda 20% kilib belgilangan. Ushbu stavka
xozirgi kunga kadar o’zgargan emas. 2010 yil uchun xam O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009 yil 24- dekabrdagi PK - 1245 – sonli qarori bilan stavka darajasi 20 foiz mikdarida koldirilgan. Xozirgi vaqtda mamlakatimizda 20 foizli va nol darajali stavka qo’llanimoqda.
Nol darajali stavka bo’yicha tovarlarni chet el valyutasida eksportga realizasiya qilish (paxta tolasi va lint bundan mustasno) oborotiga Qo’shilgan Qiymat solig’i solinadi.
Tovarlar eksporti degan nima tushuniladi?
Tovarlar ekporti deganda tovarlarni O’zbekiston Respublikasining bajxona xududidan olib chikish tushuniladi.
Soliq imtiyozlari.
Soliq bo’yicha imtiyozlar Soliq Kodeksining 37-bobani 208-211 moddalarida keltirilgan ya’ni ular to’rt guruhga bo’lib berilgan. Bular quyidagilardir:
I)Soliqdan ozod etiladigan tovarlarni realizasiya qilish oboroti (208 modda). Ularning soni kodeksda 35–ta punktda qayd qilingan. Shularni ayrimlarini misol tariqasida keltirdik:
- davlat organlari fuqarolarning o’zini o’zi boshqa rish organlari tomonidan ko’rsatiladigan, davlat boji va yig’imlar undiriladigan xizmatlar;
- maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarni tarbiyalashga doir xizmatlar;
- protez – ortopediya buyumlari, nogironlar uchun mo’ljallangan inventarlar;
- byudjet mablag’lari hisobidan bajariladigan ilmiy- tarkikot va innovasiya ishlari;
- shahar yo’lovchilar transportining xizmatlari ( taksidan tashqari) va boshqa lar.
II) Soliqdan ozod qilinadigan moliyaviy xizmatlar (209 modda). Shular jumlasiga quyidagilarni misol kilib , keltiramiz:
- kreditlar, zayemlar bo’yicha hisoblab chiqarish va undirish . kreditlar, zayemlar berish;
- to’lovlar , o’tkazmalar, qarz mojburiyatlari, cheklar bilan bog’liq operasiyalar;
- akkreditivlar ochish va ularga xizmat ko’rsatish;
- pul mablag’larini qonvertasiya qilish bo’yicha operasiyalar va boshqa lar ( xammasi 16 – ta punktda aks ettirilgan).
III) Soliqdan ozod qilinadigan sug’urta xizmatlari (210 - modda). Shular jumlasiga quyidagi xizmatlarni misol kilib ko’rsatamiz:
1. Sug’urta bozorining professional ishtirokchisi quyidagi larni olsa, Qo’shilgan qiymat solig’idan ozod etiladi ;
- sug’urta qilish, birgalikda sug’urta qilish va kayti sug’urta qilish shortnomalari bo’yicha sug’urta mukofotlari;
- sug’urta agenti, sug’urta va kayita sug’urta brokeri va hamda sug’urta bozorining boshqa professional ishtirokchilarining xizmatlari uchun vositachilik haqi;
- qayta sug’urta qilishga topshirilgan shartnomalar bo’yichaa sug’urta to’lovlari ulushining qayta sug’urtalovchilar tomonidan to’lanadigan to’lovini va boshqalar (13–ta punkta ko’rsatilgan).
2. Sug’urta qildiruvchi (naf oluvchi) quyidagilarni olsa, qo’shilgan qiymat solig’idan ozod qilinadi:
-sug’urta to’lovi (sugorta tovoni)
-sug’urta qilish shartnomasi zararsiz amal qilishi uchun sug’urtalovchi to’laydigan mablag’lar;
-sug’urta qilish shartnomasiga muvofiq boshqa mablag’lar.
IV) Soliqdan ozod qilinadigan import. Bular Soliq Kodeksining 211–moddasida 10 punkta qayd qilingan . Shulardan ayrimlarni quyida misol tarakasida keltirdik :
-jismoniy shaxslar tomonidan tovarlarni bojsiz olib kirishning bojxona to’g’risidagi qonun xujjatlarida tasdiqlangan normalari doirasida olib kiriloyetgan tovarlar;
- Vazirlar maxkamasi tomonidan belgilangan tartibda insonparvarlik yordami tariqasida olib kirilayotgan tovarlar;
- davlatlar, xukumatlar va Xalqaro tashkilotlar tomonidan xayriya yerdami maksodida olib kirilayotgan tovarlar;
- dori vositilari va tibbiy ( vetirinariya) buyumlari hamda ularni ishlab chiqarish uchun olib kirilayetgan xam ashyo va boshqa lar.