Z. A. Sulaymonova, D. A. Hazratova, S. A. Karomatov

Kolloid bólekshelerdiń dúzilisi haqqındaǵı mitsellyar teoriya
Qos elektr qabat teoriyası tiykarında dispers sistema bóleksheleriniń dúzilisi haqqındaǵı mitstsellyar teoriya jaratıldı. Mitsellyar teoriyaǵa muwapıq, hár qanday liofob (gidrofob) kolloid eritpe eki bólekten ibarat : olardıń biri - mitsellalar bolıp ekinshisi intermitsellyar suyıqlıq bolıp tabıladı. Mitsellalar - bólek kolloid bóleksheler bolıp, olar zolning dispers fazasın quraydı. Intermitsellyar suyıqlıq bolsa sol zolning dispersion ortalıǵından ibarat. Onıń quramında erituvchidan tısqarı taǵı basqa erigen elementlar (elektrolit hám elektrolitmaslar) boladı. Mitsella ápiwayı molekulalarǵa qaraǵanda talay quramalı dúzılıwǵa iye. Ol jaǵdayda eki bólim - neytral element - yadro hám qos qabattan ibarat sırtqı ionogen bólim bar. Mitsella agregati júdá kóp atom yamasa molekulalardan quram tapqan bolıp oǵan adsorbsiyalangan ionlar mene birgelikte mitsella yadrosın quraydı. Mitsella yadrosın qarama qarsı belgine iye bolǵan ionlar qurshap turadı. Yadro hám oǵan adsorbilangan ionlar birgelikte granula yamasa kolloid bólekshe dep ataladı. Kolloid bólekshesi málim zaryadqa iye boladı, yaǵnıy mitsella agregat, adsorbsion qabat qarama qarsı ionlar (diffuzion kavat) den shólkemlesken boladı. Mısalı Fe (OH) 3 gidrozolning dúzilisin tómendegi formada jazıw múmkin:

87
Kolloid bólekshe payda bolıw mexanizmi eki basqıshda baradı : daslep sharsimon amorf kolloid bóleksheler payda boladı, keyininen kolloid sistemanıń tozıwı nátiyjesinde bul bóleksheler ishinde mayda kristallshalar payda boladı. Nátiyjede amorf bólekshe ishinde málim kernew payda bolıp, bólekshe kristallanadi jáne bul kristallar mitsellaning yadrosın quraydı.
Kolloid eritpeler ápiwayı elektrolitlar sıyaqlı elektr ótkezgishlik qábiletine iye. Olardıń elektr ótkezgishligi eki strukturalıq bólekten dúziledi. Biri kolloid bólekshelerdiń háreketinen kelip shıqqan elektr ótkezgishlik, ekinshisi dispers sistemalar daǵı elekrolitlar sebepli vujudga keletuǵın elektr ótkezgishlik bolıp tabıladı.