‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

Nazorat savollari:
1. Tizimli yondoshuv deganda qanday yondoshuv tushiniladi?
2. Tizimning tizimchasi deganda nima tushuniladi?
3. Butun logistik zanjir bo‘yicha logistik chiqimlar qanday 
yondoshuvda hisobga olinadi?
4. Nima uchun tizimli yondoshuvda universal texnologik va 
ko‘tarish - tushirish qurilmalaridan voz kechiladi?
33

---

3. L O G IST IK A D A M O D D IY O Q IM L A R
3.1. M oddiy oqim tush u n ch asi
M oddiy oqim tushunchasi logistikaning eng asosiy tushun- 
chalaridan biri hisoblanadi. Moddiy oqimlar xomashyoning birinchi 
boshlang‘ich manbaidan to oxirgi iste’molchiga yetkazib berish 
jarayonida, ya’ni xomashyoga ishlov berish, yarim xomashyo va 
tayyor mahsulotlarni tashish, omborlarga joylashtirish davrida 
vujudga keladi.
M oddiy resurs deganda m a’lum bir joyda mavjud bo‘lgan va 
iste’mol uchun yaraydigan xomashyo, yarim m ag‘sulot, mahsulot 
yoki boshqa ko‘rinishdagi moddiy jism lar tushuniladi.
M oddiy oqimlar har xil korxonalar va bitta korxonaning ichida 
ham oqishi mumkin (6-rasm).
X om ashyo resurslari
Л -
...._
..._
A sfalt-beton zavodi (A B Z )
Shag‘alni
tashish
Xomashyo
ombori
Shag‘alni 
saralash va 
maydalash
Zavod
ombori
Asfalt sevi
Iste’molchiga
yetkazish
Yo‘I-quriiish
uchastkasi
A B Z
A T K
Y o ‘l uchastkasi
6-rasm. Moddiy oqimlar har xil korxonalar va bitta korxonaning
ichida oqishi
M oddiy oqimlar harakati hatto bitta omboming o ‘zida ham har 
xil y o ‘nalishlar orqali amalga oshirilishi mumkin.
34

---

M oddiy 
oqimlar 
saqlash zonasidan ortish uchastkasiga 
quyidagicha harakatlanishi mumkin:
1. Saqlash uchastkasi- ortish punkti.
2. Saqlash uchastkasi-jo‘natuvchi ekspeditsiya- ortish punkti.
3. Saqlash uchastkasi- butlash uchastkasi (komplektlash)- 
j o ‘natuvchi ekspeditsiya- ortish punkti,
4. Saqlash uchastkasi- butlash uchastkasi (komplektlash)- ortish 
punkti
Omborda moddiy oqimlarni harakatlanish yo ‘nalishi bir-biridan 
farq qilishi uchun amalga oshiriladigan logistik operatsiyalar ham 
har xil harakatni talab etadi. Bu operatsiyalarda moddiy oqimlarni 
saqlash uchastkasidan bevosita ortish punktiga yuborilganida eng 
kam harajat sarfiga erishiladi.