Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti kondensirlangan muhitlar fizikasi

1.1., b-rasm. Havo yarimo’tkazgich chegarasida chiziqli qutblangan yorug’likning qaytish koeffitsiyentlarining tushish burchagiga bog’lanishi (nur sindirish ko’rsatkichi nq3, yutish ko’rsatkichi cq1 bo’lgan hol uchun).

yarimoʼtkazgich sirtiga tik tushganda φqφ"q0 boʼladi. Frenel munosabatlariga koʼra, havo-yarimoʼtkazgich chegarasidan yorugʼlikning qaytish koeffitsientining optik konstantalar (n va χ) bilan bogʼlanishi quyidagi koʼrinishni oladi:

(1.15)
(1.15) dan ko’rinadiki, qaytish koeffitsiyentini yorug’lik tik tushganda uning qanday qutblanganligiga bog’liq bo’lmaydi. Qaytish koeffitsiyentining tushish burchagiga bog’liqligi shuni ko’rsatadiki, tushish burchagining φq0÷17^º oralig’ida deyarli o’zgarmaydi, shuning uchun amaliyotda tushish burchagining 0÷17^º oralig’ida o’lchangan qaytish koeffitsiyentini tik tushgandagi kabi qarash mumkin. (1.15) tenglmadan ko’rinadiki, qaytish koeffitsiyentini o’lchash bilan bir vaqtda ikki parameter (n va ) ni aniqlash mumkin emas. Ko’p yarimo’tkazgichlarda nur sindirish ko’rsatkichining yetarlicha katta bo’lishi tufayli, ularda yutish ko’rsatrkichi bo’lganda ham qaytish koeffitsiyentlari katta Rq30÷40% bo’ladi. Namunalarda nur sindirish ko’rsatkichi katta n bo’lganda qaytish koeffitsiyenti ham katta bo’ladi (R 1)
Nazorat savollari.
1. Namunadan qaytgan I_R, oʼtgan I_T, va na’munada yutilgan I_a yorugʼlik intensivliklarining ularga tushgan yorugʼlik intensivligi I₀ ga nisbatini yozing.
2. Qutblangan yorugʼlikning namunadan qaytish koeffitsientlari.
3. Ko’p yarimo’tkazgichlarda nur sindirish ko’rsatkichining yetarlicha katta bo’lishi tufayli, ularda yutish ko’rsatkichi qanday?
Amaliy mashgulotning texnologik pasporti

Vaqti – 2 soat	Talabalar soni: 25-30 nafar
O’quv mashg’ulotining rejasi	Yarimoʼtkazgichlarda optik hodisalar. Energiyaning saqlanish qonuni. Buger-Lambert qonuni. Frenel tenglamalari .