Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari
Download 6 Mb. Pdf ko'rish
|
Nashr jarayoni asosiy bosqichlari. Taxirov Z.T.
|
ajin
so‘zi ma’nosi yuz burushishlari birikmasida eksplisit ifoda etilgan, ob’ekt sal- biyligi yanada kuchaytirilgan. G a m mavjlanmoq birikmasidagi g ’am so‘zining denotatov ma’nosi inson yuzida aks etayotgan icbki kechinma u uchun noxush, salbiy ekanligi ma’no ifodasini anglatadi, mavjlanmoq so‘zining denotativ ma’nosi esa aksincha ijobiy holat, belgi ifodasini beradi, masalan, quvonch, sevinch mavjlanadi. Ammo bu o‘rinda adib g‘amni mavjlanishga majbur etadi, ta’bir joiz bo‘lsa, “tesha tegmagan” o‘xshatish yasaydi. Boisi insonning ajin bosgan yuzi misoli jo ‘yaklar olingan dala parchasiga obxshaydi, jo‘yaklar ham chiziq tortilgan ariqchalar-u, marzalardan tashkil topgani singari yuzdagi ajin ham botiq-qabariq chiziqlar kabidir. Mana shu notekis yuzada g‘am ko‘lankasi botiq- qabariq o'rinlarda turlicha ko‘rinadi, ana shu holatni Oybek mavjga qiyoslaydi va o‘ziga xos yangi usulda tasvir yaratadi. To'qqizinchi jumladagi eritmoq fe’lining denotativ ma’nosi qattiq jismlami yoki qotib qolgan moddani yumshatmoq, suyul- tirmoq ma’nosi ifodasini beradi. Mazkur jumlada adib bu so‘zni hasrat so‘zi bilan birikmaga kirishtirib unga yangicha ma’no ifodasi bag‘ishlaydi. Aslida kishi ko‘nglidagi hasratini yozadi, tarqatadi. Oybekgacha ham bunday tasvirlar bo‘lgan, masalan xasratni quvmoq, to‘kib solmoq, xullas yurakni undan holi qilmoqlar uchraydi. Lekin xasratni eritish faqat Oybek ijod laboratoriyasining mahsuli. Chunki xasratni egasi undan butunlay qutila olmaydi, agar adib yuqoridagidek xasratni quvmoq, to‘kib solmoq, yozmoq, tarqatmoq, aritmoq kabi shaklda qo‘llaganda mantiqan noto‘g‘ri bo‘ladi. Chunki bunday holatda xasrat egasi undan butunlay qutilishi mumkin. Oybek ijodida xasrat egasi o‘zining yuragida qotib qolgan xasratini bir oz yumshatishi, unutishi mumkin, xolos, undan o‘la-o‘lguncha to'la qutila olmaydi. О‘nine hi jumladagi qavarmoq, fe’lining denotativ ma’nosi inson badani yoki kafitining yuzasi biror zarb ta’sirida bo‘rtib qolishi ifodasini beradi. Bu real ob’ektga xos belgi, xususiyat. Adib o‘z ijodida mana shu real ob’ektga xos belgi, xususiyatni mavhum ob’ektga taqaydi, ya’ni inson tasawuridagi fikming me’yoridan ortiq tarzda, sun’iy kuchayishini implisit ifodalaydi. Nuri o‘ziga ma’lum qusurlar - salbiy xususiyatlarga ega erini ana shunday xususiyatlardan holi inson - Yo‘lchiga qiyoslar ekan, tabiiyki, unda eriga nisbatan nafrat oshib ketadi, natijada eriga xos qusurlar ham Download 6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|