sidirg‘a o ‘qiladi va u muayyan maqsadni ko‘zlab amalga oshiriladi.
Masalan, ismlar, familiyalar, geografik nomlar bir xil yozilganligini
tekshirish raqamlardagi ma’lumotlar, sanalar to‘g‘riligiga ishonch
hosil qilish uchun sidirg‘a o‘qish usulidan foydalaniladi.
Ensiklopedik nashrlarda, ayniqsa, bunday o‘qishning ahamiyati
katta. Ensiklopedik matnlar har qanday boshqa adabiyotlaming
matnlaridan o‘zining qisqa va lo‘ndaligi bilan ajraiib turadi. Unda
raqamli ma’lumotlar - sanalar, masofalar, havolalar, tenglamaiar,
qisqartmalar, ismlar, geografik nomlar, bir maqoladan boshqasiga
havolalar, tinish belgilar, terminlar va b. ko‘plab uchraydi.
Bularning barchasi aniqlik, bir xillik va muvofiqlikni talab etadi.
90
Bunga, asosan, sidirg‘a o‘qishda muvaffaq bo‘linadi.
Ensiklopedik asarlar matnini baholash jarayonida muharrir
aniqlikka erishish uchun sidirg‘a o'qishni matn ayrim unsurlari
bo‘yicha alohida-alohida o‘qishni bajarishi maqsadga muvofiq
bo‘ladi. Masalan, birinchi galda ismlami, keyin havolalami, so‘ng
qisqartmalami va shu tartibda to‘liq matnni ko‘zdan o'tkazadi.
Matnni chuqurlashtirilgan tarzda o ‘qish muharrirdan alohida
diqqat va e’tibomi talab etadi. Zero, bunday o'qish muharriming
matnni tahlil qilishida asosiy bosqich sanaladi. Ikkinchi o‘qish
deganda birinchi o'qilgan matnga qaytish tushuniladi, matn qismlari
bir-biriga muqoyasalanadi. Ikkinchi o‘qish bir satrdan boshqasiga
o‘tish jarayonida o‘qilganlami yo‘l-yo‘lakay sharhlash imkonini
beradi. Muhanir uchun shoshilmay o‘qishdao‘zkuzatganlarining qay
darajada to‘laqonlilik darajasini aniqlash muhimdir. Muharriming
Do'stlaringiz bilan baham: |
