muallifning fikrlash tarzi, g‘oyasi, uslubi, materialning o‘ziga
xosliklari saqlanishi zarur, aks holda asar o‘z individualligini
yo‘qotadi, demak tmariHfhlng o'zi asardan o‘chib ketadi.
Yuqoridagi mulohazalarga ko‘ra, muharrir (nashriyot, tahririyat
muharriri) muallif qo‘lyozmasiga ziyraklik bilan qarashi lozim.
Muharriming muallif asariga aralashuv chegarasi ko‘p jihatdan
shunga bog'liqdir. Qo‘lyozma ustida ishlash jaroyonida unga
faqat zarur uslubiy tuzatishlami kiritish, matnning ortiqchaligi
aniq bo‘lgan qismlarini qisqartirish, unga kerakli qo'shimchalar,
kiritmalami qo‘shish kerak.
Tuzatishni, ta’bir joiz bo‘lsa, zargarlik ishiga qiyoslash mumkin.
Zero, bu ish nihoyatda mohirona - jt^rgarona bajarilishi lozim.
Buning uchun yuksak mahorat, malaka, mas’uliyat, aniqlik va
ozorsizlik talab etiladi.
Yuqorida aytganlarimiz barchasi umumiy fikrlar bo‘lib, aslida
muharriming qo‘lyozmani nashrga tayyorlashdagi bevosita arala-
shuvi, shuningdek, aralashuv shakli turlicha. Bunday paytda ko‘p
narsa muayyan vaziyatga, shu jumladan asarning turiga bog‘liq.
Muharrir, ayniqsa, badiiy asar qo“lyozmasiga ehtiyotkorlik bilan
yondoshmog‘i kerak. Garchi ma’naviy-semantik va uslubiy tuzili-
shi bo‘yicha murakkabligiga ko‘ra oddiy xatoliklarga yo‘l qo‘yish-
lik ehtimoli mavjud bo‘lsa-da. Afsuski, ortiqcha ehtiyotkorlik
tufayli ko‘pgina badiiy asarlarda ular ommaviy nashrda chiqib
bo‘lganida xatoliklar uchrab turadi.
Xato va kamchiliklaming ayrimlari keltirilayotgan dalil, ma’lu-
motlarga aloqador bo'lib, mavjud vaziyat, holat, turmushga xos
jihat belgi, tasvirlanayotgan yoki tilga olingan davr noto‘g‘ri yoki
Do'stlaringiz bilan baham: |
