Z. X. A L im o V a transport vositalarida

va hamma mavsumda ishlaydigan moylar mavjuddir.
5 .5 - j a d v a l
M otor m oylarining SA E bo‘vicha qovushqoqlik darajasi 
(S A E J300 APR97)
Qovushqoq­
lik sinfi
Past haroratdagi 
qovushqoqligi, 
МПа*с
Yuqori haroratdagi qovushqoqligi
100
°(
qovus
С dagi 
iqoqiik
150°C dagi 
qovushqoqlik
min
max
OW
-30°C 
da 250
- 40°C di 
60000
3,8
5W
-25°C 
da 3500
-35°C da 
60000
3,8
10
W
-20°C 
da 3500
-30°C da 
60000
4,1
15W
-15°C 
da 3500
-25°C da 
60000
5,6
20 W
-10°C 
da 4500
-20°C da 
60000
5,6
25W
-5°C da 
6000
-15°C da 
60000
9,3
20
5,6
<9,3
2,6
30
9,3
<12,5
2,9
40
12,5
<16,3
2,9
40
12,5
<16,3
3,7
50
16,3
<21,9
3,7
60
21,9
<26,1
3,7
Qishki moy = harfi bilan ifodalanadi. Qovushqoqlik harorati 
bo‘yicha SAE klassifikatsiyasidagi 10 tur moyi mavjud.

---

Qishki moyning sinfini ko‘rsatadigan son qanchalik kichik 
bo‘lsa, shunchalik harorat kichik bo‘ladi. Ya’ni, moy o ‘zining ishlash 
qobiliyatini shu haroratda saqlaydi,
Qishki moylar qo‘yidagicha belgilanadi: SAE 0\V , SAE 5W, 
SAE 10W, SAE 15W, SAE 20W.
Yozgi moyning sinfini ko‘rsatadigan son qanchalik katta bo‘Isa, 
moy yuqori haroratda o ‘zining qovushqoqligini shunchalik yaxshi 
saqlaydi va ishqalanib ishlaydigan qismlar orasida mustahkam moy 
pardasini ta’minlaydi.
Yozgi moylar qo‘yidagicha belgilanadi:SAE 20, SAE 30, SAE 
40, SAE 50.
Hamma mavsumli moy sinfini qovushqoqligi tire orqali 
belgilanadi. Hamma mavsumda ishlatiladigan moylar qo‘yidagicha 
belgilanadi: SAE 10W -40, SAE 15W -50, SAE 20W -50, SAE 
15W -40. Masalan, 10W-40. Bunda sonlar orasidagi farq qanchalik 
katta bo‘Isa, moy shunchalik katta harorat diapazonida ishlay oladi.
SAE klassifikatsiyasi 5W, 10W, 15W va 20W sinfidagi moylar 
uchun-1 8 °C va 100 °C haroratlardagi,
20, 30, 40 va 50 sinifidagi moylar uchun esa faqat 100°C harortdagi 
qovushqoqlik ko‘rsatkichlarini belgilaydi.
Shuni eslatish kerakki, SAE sinfi faqat moyning qovush­
qoqligini tasniflaydi, uning vazifasi to‘g ‘risida ma’lumot bermaydi.
Amerika neft instituti (API) tomonidan qo‘yilgan motor 
moylarining klassifikatsiyasi 
2
-xil kategoriyaga bo‘linadi:
"S" (Service) - karbyuratorli dvigatellar uchun va
"C" (Commersial) - dizelli dvigatellar uchun.
Motor moylari dvigatelining ish sharoitiga mos bo‘lishi shart. 
Moyning ekspluatatsion xossa kategoriyasi uni qo‘llanish miqyosi 
bo‘yicha aniqlanadi. Ular dvigatelning ishlash sharoitini moyning 
ekspluatatsion xususiyatiga bog‘laydi. Moyning ishlash sharti ikkita