Zamonaviy iqtisodiy

 
3-Rasm 
Qisqa muddatli muvozanat amal qilib turgan ishlab chiqarish 
quvvatlari hisobiga o’sgan talabni qondirish uchun taklifni ko’paytirish 
imkonini beradi. Agar bozorda baliqqa bo’lgan talab bir necha kun 
davomida ancha yuqori bo’lsa, unda baliqchilar qo’shimcha ishchi 
kuchi, ortiqcha to’r va boshqa anjomlar hisobiga baliq tutishni 
ko’paytirishga harakat qiladilar. Natijada taklif Q
1
 dan Q
3
 ga oshadi (4-
rasm). Baho qanday bo’ladi? U pasayishga intiladi (P3
rasmlarga qarang). 
 
 
 
 P 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S 
 
 
 
        E2   
P
3
                             
P
1
   
   E0  
             D2 
 
 
 
 
        D1   
 
 
                                Q
1
  Q
3
               Q   
 
4-rasm 
 
Uzoq muddatli muvozanatda taklif talabning oshishiga moslasha 
oladi, negaki uning uchun vaqt etarli bo’ladi. Bu davr ichida ishlab 
 
16

---

chiqarish quvvatini, ishlab chiqarishni tashkil qilish uslubini 
o’zgartirish, yangi korxonalarni ochish, yangi texnologiya-larni qo’llash 
mumkin. Sotuvchilarga ustama foyda keltiruvchi yuqori talab (D
2
 egri 
chizig’i) va shunga muvofiq yuqori narx (P
4
) uzoq muddat saqlanib 
turgan sharoitda baliqchilar ishlab chiqa-rishni kengaytirish maqsadida 
ishlab chiqarish quvvatini kuchay-tirishga kirishadilar (yangi baliq tutish 
kemalari, omborxonalar va boshqalar quriladi). Bu tarmoqqa yuqori 
daromad tufayli yangi ishlab chiqaruvchilar kirib keladi. Taklif (Q
3
 dan 
Q
4
 ga) ko’payadi, baho esa (P
3
 dan P
4
 ga) pasayadi (4, 5-rasmlarga 
qarang). 
 
P 
 
 
 
 
     E3          S 
R
4
   
 
          
 
 
 
 
 
 
R
1
   
 
 
 
 
 
 
    
 
 
  E0   
 
D2   
 
 
 
 
 
 
 
   D1 
    
 
     Q
1 
   Q
4
  
         Q