Zamonaviy shaxsiy kompyuterlar va ularning dasturiy ta’minoti. Shaxsiy kopyuterning tasnifi va tarkiki

Aim.uz

Zamonaviy shaxsiy kompyuterlar va ularning dasturiy ta’minoti. Shaxsiy kopyuterning tasnifi va tarkiki.
Reja:


1.Hisoblash mashinalarining yaratilish tarixi.
2.Kompyuterning ishlash prinsipi.
3.Kompyuter avlodlari va ularning tasnifi.


Kompyuterlarning ishlash prinsipini birinchi bo’lib ingliz olimi Charlz Bebbich va uning g’oyasini mukammallashgan ko’rinishini 1945 yilda Djon Fon Neyman kompyuter qurilmalari ma’lumotlarni qayta ishlash uchun qanday tarzda universal va maqbul bo’lishi kerakligini aytib o’tgan edi. Shu bois kompyuter tuzilishining asoslari fon Neyman prinsipi deb yuritiladi. Deyarli barcha zamonaviy kompyuterlar mazkur prinsip asosida ishlaydi. Fon Neyman prinsipiga ko’ra kompyuter quyidagi qurilmalardan tashkil topgan:
Arifmetik mantiqiy qurulma – arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi.
Boshqarish qurilmasi-dastur bajarish jarayonini tashkil qiladi.
Yodda saqlash qurilmasi yoki joriy xotira-ma’lumot yoki dasturlarni o’zida saqlaydi.
EHM yaratilishi tarixi va uning asoschilari to’g’risida.
EHM yaratilishi va elementli asoslaridan foydalanish bosqichlari bo’yicha shartli ravishda quyidagi avlodlarga bo’linadi:
1-avlod, 50- y.: elektron vakuum lampalarda ishlovchi EHM;
2-avlod, 60-y.: diskret yarim o’tkazgichli asboblar (tranzistorlar)da ishlovchi EHM;
3-avlod, 70-y.: kichik va o’ta yuqori darajada integratsiyasi bo’lgan yarim o’tkazgichli integral sxemalarda ishlovchi EHM (yuzlab-minglab tranzistorlar bir korpusda joylashgan);
4-avlod, 80-y.: katta va o’ta katta integral sxemalar - mikroprtsessorlarda ishlovchi EHM (un minglab - millionlab tranzistorlar bir kristallda joylashgan);
5-avlod, 90-y.: bilimlarni qayta ishlashning samarali tizimlarini qurishga imkon beruvchi, bir qancha o’nlab parallel ishlovchi mikroprtsessorlari bo’lgan EHM; bir paytda o’nlab izchil dasturiy buyruqlarni bajaruvchi, parallel - vektorli tuzilmasi bo’lgan o’ta murakkab mikroprotsessorlarda ishlovchi EHM;
O’tgan asrning 40-yillaridan boshlab universal EHMlarning davri boshlandi desa bo’ladi. Ularning taraqqiyotini avlodlarga bo’lib o’rganish tajribasi keng qo’llanib kelingan. Ayni paytda EHMda qo’llanilgan radiotexnik elementlar bazasi hamda dasturiy ta'minoti kabi tasnif belgilari bo’yicha avlodlarga ajratishdan ham foydalanilgan. Lekin yana bir tasnif belgisi — EHMning arxitekturasidagi farqiga qarab xam u yoki bu avlodga ajratish maqsadga muvofiqdir. Bunga oid gapni «bazaviy EHM»ning arxitekturasi, ya'ni abstrakt modelidan boshlaymiz.
Ushbu EHM tarkibidagi arifmetik — mantiqiy, boshqarish, xotira, axborotni kiritish va chiqarish kabi qurilmalar uning arxitekturasini tashkil etadilar.
Universal EHMlarning rivojlanish tarixida aloxida urinni komp`yuterlar egallab kelmokdalar. Komp`yuterlar davri 1971 yilda AKShda mikroprosessor kashf etilgandan boshlangan desa bo’ladi. Komp`yuterlarni ishlab chiqarish avvaliga asosan APPLE firmasi, keyinchalik (1XP4y.) esa, IBM firmasi maxsulotlari xisobiga kengayib bordi.
1-chi avlod (40 yil oxiri–50 yil o`rtalari.): elektrovakuum mashinalari (ENIAK, MESM, BESM, Minsk-1 va boshqalar.).

2-chi avlod (50 yil oxiri–60 yil o`rtalari): yarim o`tqazgichmashinalari(«Stretch», (SSHA), BESM-6 (SSSR), «Minsk-2», «Minsk-22», «Minsk-32» (Belarus`)).



3-chihttp://pmik.petrsu.ru/pub/liceum/history/index.files/Page854.htmavlodhttp://pmik.petrsu.ru/pub/liceum/history/index.files/Page854.htm (60 yil oxiri–70 yil boshi.): integral mikrosxemalar asosidagi mashinalar (IMS) (seriya ES EVM (Belarus`): ES-1020, ES-1040, ES-1060).



4-chi avlod (70 yil oxiri): kattaintegral mikrosxemalar asosidagi mashinalar (BIS).


Birinchi SHaxsiy komp`yuter 4chi avlodga tegishli bo`lib u APPLE firma tomonidan 1976 yilda paydo bo`ldi. 1981 yilda birinchi IBM – IBM PC komp`yuter yaratildi.
Beshinchi avlod EHMlari — bu turtinchi avlod mashinasidan tarkibida intellektual interfeys (bilimlar bazasi, masalalarni avtomatik ravishda echishning dasturiy ta'minoti va muloqot protsessori borligi bilan farq qiluvchi, universal sun'iy tafakkur mashinalaridir.
Nazorat savollari:

1. 
   Kompyuter so’zining ma’nosi?
   
2. 
   Kompyuterning ishlash prinsipi haqida gapiring.
   
3. 
   Kompyuterning ishlash prinsipini kim ishlab chiqqan?
   
4. 
   Kompyuter avlodlari haqida gapiritng.
   
5. 
   Kompyuter avlodlarining bir-biridan farqi nimada?
   

Aim.uz