“Zamonaviylikning global muammolari.”

1. Jahon muammolari va tahdidlarini hal qilishning asosiy yo'nalishlari
Global muammolarni hal qilish uchun nafaqat moddiy va jismoniy, balki 
psixologik ham butun insoniyatning sa'y-harakatlari kerak. Ish muvaffaqiyatli 
bo'lishi uchun bu kerak
• yangi sayyoraviy ongni shakllantirish, odamlarni tahdidlar haqida 
doimiy ravishda xabardor qilish, ularga faqat dolzarb ma'lumotlarni 
berish va ta'lim berish;
• global muammolarni hal etishda mamlakatlar o‘rtasidagi hamkorlikning 
samarali tizimini ishlab chiqish: vaziyatni o‘rganish, monitoring qilish, 
vaziyatning keskinlashuviga yo‘l qo‘ymaslik, prognozlash tizimini 
yaratish; 
• ko'p sonli kuchlarni aniq global muammolarni hal qilishga jamlash.
Biz nimani o'rgandik? "Global muammolar" atamasi yangi emas va u faqat 
20-asr oxirida paydo bo'lgan muammolarni nazarda tutmaydi. Barcha global 
muammolar o'ziga xos xususiyatlarga va o'xshashliklarga ega. Ular o'zaro bog'liq 
bo'lib, bir muammoni hal qilish boshqa muammoni o'z vaqtida hal qilishga bog'liq.
“Zamonamizning global muammolari” mavzusi maktabda ijtimoiy fanlar 
darslarida asosiy mavzulardan biridir. “Global muammolar, tahdidlar va chaqiriqlar” 
mavzusida ular ma’ruza qiladilar, referatlar yozadilar, bunda muammolarga misollar 
keltirish bilan birga, ular bilan bog’liqligini ko’rsatish, muayyan muammodan 
qanday qutulish mumkinligini tushuntirish ham zarur.
Global muammolar (fransuzcha g1oba1 – universal, lotincha g1obus (terrae) 
– yer kurrasi) – insoniyat muammolari majmui bolib, ularning hal etilishi ijtimoiy 
taraqqiyot va sivilizatsiyani saqlab qolishni taminlaydi. Boshqacha aytganda, jahon 
termoyadro urushining oldini olish, shuningdek, xalqlar taraqqiyoti uchun tinch 
sharoitlarni ta'minlash; atrof-muhitning halokatli ifloslanishining oldini olish: 
atmosfera, okeanlar va boshqalar; iqtisodiy daraja va aholi jon boshiga to‘g‘ri 
keladigan daromadlar bo‘yicha rivojlanayotgan va rivojlangan mamlakatlar 

---

o‘rtasidagi tafovutni bartaraf etish, shuningdek, dunyoda ochlik, qashshoqlik va 
savodsizlikni bartaraf etish; zarur tabiiy resurslar (qayta tiklanadigan/qayta 
tiklanmaydigan), shu jumladan oziq-ovqat, sanoat xom ashyosi va energiya 
manbalari bilan insoniyatning keyingi iqtisodiy rivojlanishini ta'minlash; 
rivojlanayotgan mamlakatlarda "aholi portlashi"ni to'xtatish va rivojlangan 
mamlakatlarda "depopulyatsiya" xavfini kamaytirish; ilmiy-texnikaviy inqilobning 
salbiy oqibatlarini oldini olish.