ja r a y o n id a h o s il b o i a d i va yan gi h o sil b o ‘lgan org a n ik
birikmalar tarkibiga kirib birikadi.
O zon qavatining yem irilishi. O zon q a v a tin in g yem irilishi
haqida olimlar 50-yillarning boshida ogohlantirishgan edi. Uning
y em irilish i y u q o ri to v u sh li sa m o ly o tla r t a s h la y d ig a n azot
oksidlari bilan b o g ‘liq degan fikrni ilgari surganlar. A m m o 1974-
y ilg a k elib o z o n e k r a n id a g i « te s h ik la r » s u n ’iy k im y o v iy
birikm alar - fto r-x lo r u g le r o d la r (F X U )n in g t a ’siri natijasi
ekanligi aniqlandi. Bu gazlar parfyum er sa n o a tid a , sovutkich
qurilmalari, kondensionerlar va o ‘t o'ch irish vositalari ishlab
chiqarishda keng ishlatiladi. Yer sharining har qanday regionidan
a tm osferaga ta sh la n a d ig a n F X U b u tu n a tm o sfe r a b o 'y la b
ta r q a la d i va A n ta r k t id a u s tid a o ‘z ig a x o s m a ’lu m bir
chegaralangan qutb girdobiga tushadi. Bu h olat yopiq qozonni
eslatib, butun qish va bahor fasllari d avom id a h a v o m assasining
almashinuvi sodir bo'lm aydi va ozonning yem irilishiga ham hech
narsa to ‘sqinlik qilm aydi. H ozirgi kunda A ntarktidadagi ozon
tesh ig in in g y u za si A Q S H h u d u d ig a te n g b o ‘lg a n m ayd on
o'lcham igayaqinlashgan. Olim larning xu losalariga k o'ra, 1978-
yild an 198 4 -y ilg a q ad ar o z o n m iq d o r i 3 % g a k a m a y g a n .
Antarktida ustidagi ozon qatlam i tezlik bilan yem irilm oqda va
hozirgi vaqtda uning qalinligi 1960-yillardagiga nisbatan 2 marta
kamaygan. Y uz m inglab zavodlar m o ‘risidan chiqayotgan gazlar
ozon qatlam i qalqonining teshilishiga sab ab b o 'lm oq d a. Agar
Do'stlaringiz bilan baham: |
