yoki kam chiqindili ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etishda
xom ashyo tavyorlash, mavjud m ateriallardan t o ia foydalanish.
ularni ch iq in d i sifatida tashqi m u h itg a tashlam aslik chora-
tadbirlari koTiladi. Albatta. chiqindisiz texnologiya jarayonlarini
ishlab chiqish nazariy jihatdan oson b o is a -d a . amalda uni joriy
etish ju d a m u rak k ab d ir. S huni ham a y tib o'tish kerakki.
chiqindisiz ishlaydigan sanoat korxonalari faoliyatlari asosini
barcha xom ashyolarni tayyor m ahsuiotlarga aylantirish tashkil
qiladi. M asalan, o 'tg a n asrning boshlarida rangli metallurgiya
k orxonalarida rudalar tarkibidan jam i 15 ta elem ent ajratib
olingan b o'lsa, hozirda misli xoniashyolarning o ‘zidangina 25
ta element, ju m lad an , mis, rux, qo"rg‘oshin, nikel, oltin, kumush,
m olib d en , k o b a lt, k ad m iy, selen, tellur, germ aniy, reniy va
ularning boshqa birikm alari - oltingugurt, vism ut, surma, bariy,
temir va h ok azolar ajratib olinmoqda.
Neft ishlab chiqarishda qoldiq m odda m azut bo'lib, u o ‘z
tarkibida 70-90% oltingugurt saqlaydi, bundan tashqari neft
tarkibida van ad iy, nikel, m agniy va kremniy kabi elementlar
mavjud. H ozir m azutdan oltingugurtli m oddalarni ajratib olish
te x n o lo g iy a la r i
is h la b c h iq ilg a n .
U m u m a n c h iq in d i
ajratmaydigan ishlab chiqarish korxonalarining soni hali juda
kam. B a’zan k o ‘p m ahsulotlar sifatsiz b o ‘lib, D avlat standartiga
to ‘g ‘ri kelm asligi tufayli chiqindi holida chiqarib tashlanadi va
ular tashqi m uhitni ifloslantiruvchi m anbaga aylanib qolishi
mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
