Тараққиёти психика ҳаракат ва дигаргуншавӣ мебошад. Философҳои қадима ривоҷёбии ҳодисаҳои рӯҳиро ба таври гуногун талқин карда омадаанд, вайро ба қувваи илоҳӣ вобаста мекарданд. Масалан: философи юнон грек Фалес (солҳои 624-547 пеш аз мелод) ҳаёти рӯҳии одамро ба шакли буғ тасаввур мекунад ва дар асоси он об истодааст, мегӯяд. Анаксимен бошад, (588-525 пеш аз мелод) манбаи ҳаёти рӯҳиро ҳаво мешуморад. Гераклит (544-488 пеш аз мелод) манбаи ҳаѐти рӯҳиро оташ гӯён тарғиб мекунад. Философи машҳур Демокрит бошад (460-370) организми одам аз атомҳо ташкил ёфта, рӯҳи вай аз атомҳои майда иборат мегӯяд. Дар бораи таърихи психика ва тараққиёти он ба ғайр аз фикрҳои болои боз бисёр фикрҳо мавҷуд аст. Дар талқини ҳодисаҳои психикӣ аз нуқтаи назари материалисти хизмати философи грек Аристотел (384-322) калон аст Платонро таҳлил кардааст. Дар таълимоти психологии Аристотел муаммоҳои муносабати байни рӯҳ ва тана мавқеи муҳим дорад. Ӯ мегӯяд, ки ―рӯҳи мувофиқи табиати худ ҳукмрони асосӣ буда, тана тобеи он аст. Формат нисбат ба материя чӣ хел бошад, рӯҳ ҳам нисбат ба тана ҳамон тавр аст. Рӯҳ ба ҳаёт маъно ва равия медиҳад, таъсир мерасонад ва ба ҳаракат медарорад. Рӯҳ манбаъ ва сабаби танаи зинда мебошад. Баъди Аристотел ҳам фикрҳои гуногуни философҳо дар бораи психология баён карда шудааст. Ба фикри онҳо ҷисми нозуке, ки ба тамоми организм паҳн шудааст, онро ғайриҷисми гуфтан нодуруст аст. Дар асрҳои миёна дар Шарқ ва Ғарб таълимоти Аристотел дар бораи психология ҳукмрон шуд. Ин таълимот баъдтар метафизик ѐ психологияи ратсионалӣ номида шуд. Сабаби метафизик номида шудан дар он, ки дар ин таълимот рӯҳ асосан чизи ғайриҷисмӣ шуморида мешавад. Методи тафтиши он аз мулоҳизаи хушку холи иборат буда, барои аз таҷриба ҷудо буданаш бо номи ратсионалистикӣ ҳам истифода шуд. . Дар бунёди илми психология дар асоси илмӣ, олими англис Гоббс (1588- 1679) рӯҳро комилан рад кард, ҳаракати механикиро ҳамчун як воқеияти
Do'stlaringiz bilan baham: |
