Œзбекистон алоšа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети урганч филиали информацион тизимлар


МАЪРУЗА МАВЗУ: АХБОРОТЛИ ТЕХНОЛОГИЯНИ ЖОРИЙ ŠИЛИШ ВОСИТАЛАРИ


Download 1.28 Mb.
bet20/95
Sana10.03.2023
Hajmi1.28 Mb.
#1256845
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   95
Bog'liq
information tizimlar maruza

5 МАЪРУЗА
МАВЗУ: АХБОРОТЛИ ТЕХНОЛОГИЯНИ ЖОРИЙ ŠИЛИШ ВОСИТАЛАРИ.

Режа:


  1. Ќисоблаш тармоšларини ташкил šилиш тамойиллари

  2. Маълумотларни узатиш ва коммутация усуллари

  3. ЭЌМ тармоšларининг дастурий таъминоти




  1. Ќисоблаш тармоšларини ташкил šилиш тамойиллари

Маълумотларни šайта ишлашнинг йирик тизимларини яратилиши алоќида корхоналар, ташкилотлар ва уларнинг бœлимларига хизмат кœрсатувчи ќисоблаш техникаси воситаларининг алоšа воситалари ёрдамида ягона таšсимланган ќисоблаш тизимига бирлашиши билан бођлиšдир.
Ќисоблаш воситаларининг бундай комплекслаштирилиши биринчидан, харажатларни камайтириш ќисобига; иккинчидан ишлаётган ЭЌМлар ишончини ва унумдорлигини ошириш ќисобига; учинчидан марказлашган ва марказлашмаган маълумотларни šайта ишлаш афзалликларининг рационал бирикмаси ќисобига; шунингдек, ягона šудратли ќисоблаш ва ахборот ресурсларидан комплексли фойдаланиш ахборотларини šайта ишлаш тизимлари самарадорлигини ошириш имкониятини беради.
Маълумотларни šайта ишлаш жараёнининг марказлаштирилиши икки йœналишда амалга оширилади:

  1. Алоќида ЭЌМ (ёки ќисоблаш маркази доирасида бирлашган ЭЌМлар мажмуи) га кœплаб фойдаланувчилар абонент пунктларининг уланиши орšали, яќни маълумотларни телеишлаши тузилишини яратиш.

  2. Ќисоблаш тармоšларини яратиш орšали, бу тармоšларда бир-биридан узоšлашган кœплаб ЭЌМлар ёки ќисоблаш марказлари ораларидаги бирлашув рœй беради.

Бу каби таšсимланган тизимларнинг территориал узоšлашган компонентлари орасидаги ахборот узатиши стандарт телефон ва телеграф йœллари ёрдамида, шунингдек œралган буђ симлари ва алоšа коаксиал кабеллари орšали амалга оширилади.
Ќозирги замон ќисоблаш тармоšларига šуйидагилар хос:

  • бир-биридан узоšлашган кœплаб ЭЌМлар ва алоќида ќисоблаш тизимларининг ягона таšсимланган маълумотларни šайта ишлашнинг тизимларга бирлашиши;

  • ќисоблаш техникаси воситаларининг œзаро таќсири жараёнида ахборотлар билан алмашувни ташкил šилиш учун маълумотларни šабул šилиш ва узатиш воситалари ва алоšа йœлларининг татбиš этилиши;

  • абонент пунктлари ва фойдаланувчилар терминали сифатида ишлатилаётган сиртšи асбоб-ускананинг кенг спектори мавжудлиги;

  • асбоб-ускунани алмаштириш ва ошириш жараёнини енгиллаштирадиган алоšа йœллари ва техник воситаларнинг уланиши бир хил усулларининг ишлатилиши;

  • операцион тизимнинг мавжудлиги. Бу операцион тизим ќисоблаш тармоšи фойдаланувчиларининг масалаларини ечиш жараёнида техник ва дастурий воситаларни самарали ва ишончли šœлланилишини таќминлаб беради.

Ќисоблаш тармоšлари ишлатилишининг œзига хос хусусиятли томонлари бу нафаšат аппарат воситаларининг маълумотлар šайта ишлаш ва яратилиш жойига бевосита яšинлашиши, балки бир нечта ЭЌМлар орасида фойдали таšсимлаш маšсадида бошšариш ва ишлов бериш функцияларининг алоќида тузувчиларига бœлиниши ќамдир. Шунингдек фойдаланувчиларнинг ќисоблаш ва ахборот ресурсларига кириш йœлларининг тез ва ишончли таќминланиши ва бу ресурсларнинг коллектив ишлатилишини ташкил этиш ќам ќисоблаш тармоšларининг хусусиятли томонларидан бири.
Ќисоблаш тармоšлари алоќида ќудуд ва умуман мамлакат миšёсида ишлаб чиšариш, транспорт, моддий техник таъминотни бошšаришни автоматлаштиришга имкон беради.
Ќисоблаш тармоšларида маълумотларнинг катта ќажмини тœплаш имконияти, бу маълумотларнинг оммабоплиги, шунингдек дастурий ва аппарат воситаларининг ишлатилиши ва уларни ишлаб туришининг юšори ишончлилиги - буларнинг ќаммаси фойдаланувчиларнинг ахборот хизматини яхшилашга ва ќисоблаш техникаси šœлланилишининг самарадорлигини оширишга имкон беради.
Ќисоблаш тармоšлари шароитида šуйидаги имкониятлар кœзда тутилган:

  • ЭЌМлар томонидан маълумотлар параллел ишлатилишини ташкил этиш;

  • турли хил ЭЌМлар хотирасида жойлашадиган таšсимланган маълумотлар базасини яратиш;

  • маќлум бир масалани самарали ечиш учун алоќида ЭЌМни (ЭЌМлар гуруќи) ихтисослаштириш;

  • алоќида ЭЌМ ва тармоš фойдаланувчилари орасида ахборотлар ва дастурлар алмашинувини автоматлаштириш;

  • ишдан чиšиб šолган ќолатда тармоšнинг нормал ишлашини тезкор тиклаш маšсадида ќисоблаш šувватларини ва маълумотларини узатиш воситаларини захирада саšлаш;

  • фойдаланувчиларнинг эќтиёжи ва ечилаётган масалаларнинг šийинлиги œзгаришига šараб тармоšк фойдаланувчиларининг орасида ќисоблаш šувватларини šайта таšсимлаш;

  • šимматбаќо сиртšи асбоб-ускуна ва ЭЌМ юк билан таќминланганлик даражасини ошириш ва мустаќкамлаш;

  • ишни кенг режимлар доирасида олиб бориш: диалог, пакетли талаб-жавоб режимлари.

Амалиётда кœраётганимиздек маълумотлар устида ишлаш имкониятларининг кенглиги ва тизим ишлашининг ишончлилигини ошириш ќисобига ќисоблаш марказларида маълумотларни šайта ишлашнинг баќоси автоном ЭЌМларида бу каби маълумотлар šайта ишлашининг баќосига нисбатан 1,5 дан кœпроš.
Ќисоблаш тармоšлари турли хил белгиларига кœра туркумланади. Дастури бир-бирига мос, тœђри келадиган ЭЌМлардан ташкил топган тармоšлар бир жинсли ёки гомоген дейилади. Агар тармоšнинг ЭЌМлари, дастурий воситалар бир-бирига мос келмаган бœлса, бундай тармоš бир жинсли эмас ёки гетероген дейилади.
Тармоšлар маълумотлар узатилишининг ташкил этилиши бœйича šуйидагиларга фарšланади:
каналлар коммутацияси билан;
хабарлар коммутацияси билан;
пакетлар коммутацияси билан.
Бажараётган вазифалари бœйича тармоšлар:
ќисоблаш, фойдаланувчилар талабига яраша маълумотларни олиш учун мœлжалланган;
аралаш, бу тармоšлар ќисоблаш ва ахборотли вазифаларни бажаради.
Бошšариш усули бœйича ќисоблаш тармоšлари šуйидагиларга бœлинади:

  1. марказлашмаган бошšарув

  2. марказлашган бошšарув

  3. аралаш бошšарув

Биринчи ќолда тармоš таркибига кирадиган ќар бир ЭЌМ бажарадиган тармоš операцияларининг координацияси учун дастурий воситалар тœлиš тœплашини œз ичига олади. Бундай турдаги тармоšлар мураккаб ва етарлича šимматбаќо, чунки алоќида ЭЌМларнинг операцион системалари тармоš хотирасининг умумий майдонига коллектив кириш йœли кœзда тутилиб ишлаб чиšилади.
Марказлашган бошšарув остидаги аралаш тармоšлар шароитида маълумотларнинг катта ќажмларини (устида) šайта ишлаш билан бођлиš ва энг катта устунликка эга бœлган масалаларнинг ечимлари амалга оширилади.
Тузилиш структураси (топологияси) бœйича тармоšлар:
бир тугунли ва кœп тугунли;
бир йœлли ва кœп йœллиларга бœлинади.
Ќисоблаш тармођи топологияси алоšа тармођининг структураси билан аниšланади, яќни ЭЌМлар ёки абонентларнинг бир-бири билан уланиши орšали. Шунингдек šуйидаги тармоšлар структуралари маќлум:
радиал (юлдузсимон)
ќалšасимон
кœп алоšавий
иерархик ва ќоказо.


  1. Download 1.28 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling