Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти

Вариант – маълум бир асарнинг жонли оғзаки эпик анъана заминида вужудга келган, бир-бирини инкор этмасдан ёнма-ён яшай оладиган ва ўзаро фарқланувчитурли туман нусхаларидир.

• Вариант – маълум бир асарнинг жонли оғзаки эпик анъана заминида вужудга келган, бир-бирини инкор этмасдан ёнма-ён яшай оладиган ва ўзаро фарқланувчитурли туман нусхаларидир.
• Варианда асар сюжети, мотивлар тартиби, қаҳрамонлар ҳаракатида умумийлик бўлиб фақат уларни талқин этишда, тасвирлашда, ифода шаклларида маълум бир фарқлар бўлиши мумкин.
• Ижодкор вазиятга кўра уёки бу мотив тасвирини чўзиши ёки қисқа шаклда куйлаши ёки тушириб қолдириши мумкин.

• Вариант фольклор асарларининг оммавийлигини аниқлашда, тарқалиш чегараларини белилашда, фольклорда кечаётган ўзгаришларнининг сабабларини ўрганишда ва ижро жараёни билан боғлик қонуниятларни тадқиқ этишда бой материаллар бериши билан ҳам аҳамиятлидир.
• Вариантлиликнинг муҳим бир хусусияти маълум бир версия ичида мавжуд бўлишидир.

Ўзбек фольклоршунослигида вариантлилик масаласига халқ оғзаки асарларини илмий жиҳатдан мунтазам равишда ёзиб олиш, тўплаш, нашр қилиш ва тадқиқ этишга киришилган ХХ асрнинг 20-30 – йилларидан бошлаб диққат қаратилган. Бу жиҳатга, айниқса, фольклор намуналарининг нашри жараёнида алоҳида эътибор берилди. Чунки кўплаб вариантлар орасидан ҳар томонлама мукаммал намунани ажратиб халққа қайта тақдим этиш, нашрга тайёрловчидан катта билим ва малака талаб этар эди.

Ўзбек фольклоршунослигида вариантлилик масаласига халқ оғзаки асарларини илмий жиҳатдан мунтазам равишда ёзиб олиш, тўплаш, нашр қилиш ва тадқиқ этишга киришилган ХХ асрнинг 20-30 – йилларидан бошлаб диққат қаратилган. Бу жиҳатга, айниқса, фольклор намуналарининг нашри жараёнида алоҳида эътибор берилди. Чунки кўплаб вариантлар орасидан ҳар томонлама мукаммал намунани ажратиб халққа қайта тақдим этиш, нашрга тайёрловчидан катта билим ва малака талаб этар эди.

• Вариантлилик масаласининг назарий жиҳатдан тадқиқ этилиши.
• Ўзбек фольклоршунослигида вариантлиликни назарий жиҳатдан ёритган асосий тадқиқот сифатида Т. Мирзаевнинг “Алпомиш достонининг ўзбек вариантлари” ҳамда “Халқ бахшиларининг эпик репертуари” монографияларининг вариант ва версияга бағишланган қисмларини келтириш мумкин.