Ўзбекистон миллий университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи dsc

Иқтисодий муносабатлар 
субъектларининг иқтисодий 
қиѐфаси 
Иқтисодий шакли 
 
Моддий-ашѐвий мазмуни 
Категорияларнинг 
мазмунини очиш 
методологияси 

---

19 
 
1- жадвал.
Меҳнат бозори детерминантларига бўлган илмий ѐндашувлар
14
 
 
 
Назарий жиҳатлар 
Т. Мальтус Ж. М. Кейнс О. Патласов
15
 
Меҳнатда бандликнинг биологик 
аниқлови 
+ 
– 
– 
Тўла меҳнатда бандлик, ижтимоий ва 
мулкий тенгликнинг инкор этилиши 
+ 
+ 
– 
+ 
Меҳнатда бандликнинг оптимал 
даражасини демографик жараѐнлар 
орқали тартибга солиш мумкинлиги 
+ 
– 
+ 
+ 
– 
Демографик жараѐнлар ва меҳнат 
миграциясининг ўзаро таъсири 
– 
– 
– 
Меҳнатда бандлик ва иқтисодий 
ўсишнинг ўзаро таъсири 
– 
+ 
+ 
Иқтисодий мувозанат тушунчаси 
– 
+ 
+ 
Иқтисодиѐтга давлат аралашувининг 
иқтисодий цикл фазалари билан 
боғлиқлиги
– 
+ 
– 
Норасмий меҳнатда бандлик 
тушунчаси 
– 
– 
– 
Меҳнат миграциясининг назарий ва 
амалий жиҳатлари 
– 
– 
– 
Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги 
маълумотларига асосан, 2000 – 2018 йилларда меҳнат бозоридаги танглик 
даражаси (битта бўш иш ўрнига тўғри келадиган ишсизлар сони) 3,1 – 8,7 
коэффициент оралиғида бўлгани ҳолда, 2019 йилда бу кўрсаткич
3 коэффициентни ташкил этди, яъни 2000 йилда ишга жойлашишга муҳтожлар 
сони 421,4 минг кишини ташкил этиб, бўш иш ўринлари сони 135,3 мингтага 
тенг бўлган бўлса, 2019 йилда 1 млн. 335, 3 минг кишига 445,2 мингта бўш иш 
ўринлари
16
тўғри келган. Агар мавжуд бўш иш ўринлари сони билан расмий 
рўйхатга олинган ишсизлар сони ўртасидаги нисбатни таҳлил этсак, юқорида 
келтирилган ҳолатнинг аксини кузатишимиз мумкин, яъни 2000 – 2018 йилларда 
меҳнат бозоридаги танглик даражаси (битта бўш иш ўрнига тўғри келадиган 
ишсизлар сони) 0,3 – 0,2 коэффициент оралиғида, янада аниқроқ айтганда, битта 
расмий ишсизга 3,1 – 4,9 та бўш иш ўрни тўғри келган бўлса, 2019 йилда эса бу 
кўрсаткич 0,13 коэффициент, яъни битта расмий ишсизга 7,7 та бўш иш ўрни 
тўғри келган.
17
Ушбу ҳолат циклик кўринишга эга эканлигидан ѐки ишсизлар сони билан 
ишчи ўринлари ўртасида, шу жумладан меҳнат бозорини шакллантиришда 
демографик омиллар, иқтисодиѐт тармоқларини ривожлантириш ва таркибий 
ўзгаришларнинг истиқболли йўналишларини эътиборга олган ҳолда ѐшларни, 
14
Жадвал илмий манбалар асосида диссертант томонидан тузилган. – Х. З.  
15
Патласов О. Ю. Маркетинговое управление рынком труда. – Омск: ОмГАУ, 2003. – С.80. 
16
Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги маълумотлари. 2020.