Zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va komunikatsiyalarini rivojlantirish

Kiber jinoyatchilik haqida tushuncha. bu juda keng manoga ega, ammo uchta asosiy tushunchaga asoslangan.
KONFIDENTSIYELLIK;
YAXLIDLIK;
MAVJUDLIKdan iborat. Ushbu model tashkilotni axborot xavfsizlik soxasida kiber xavfsizlik siyosati bilan tanishtirish uchun ishlab chiqilgan.
Maxfiylik:u ma`lumotlarga kirishni cheklaydigan qoidalarni belgilaydi. Maxfiylik maxfiy ma`lumot-larni kiber xujmlardan va xakerlarga kirishni chek-lash choralarini ko`radi.
Butunlik:bu vaqt davomida ma`lumotlarni izchil, aniq va ishonchli ekanligiga ishonch hosil qiladi. Bu shuni anglatadiki transit ichidagi ma`lumotlar o`zlashtirilmasligi, o`zgartirilishi, o`chirilishi yoki noqonuniy foydalanilishi mumkin emasligini anglatadi. Mavjudligi: dasturiy ta`minot, tarmoqlar, qurilmalar va xavfsizlik uskunalari kabi barcha zarur kompanentalarining mavjudligi ta`minlanishi va yangilanishi kerak. Bu ma`lumotlarning uzluksiz ishlashini va uzilishlarni ta`minlaydi. Shuningdek yetarlicha o`tkazish qobiliyatini ta`minlash orqali kompanentalar o`rtasida doimiy aloqani taminlash
Kiber jinoyatchilik bu kiber jinoyatchilar kompaniyalarning ma`lumotlarini o`g`irlash va foyda olish maqsadida raqamli tizimlar yoki tarmoqlarda zararli faoliyatni amalga oshirish uchun texnologiyalardan foydalanuvchi shaxslar yoki odamlar guruhlari. Kiberjinoyatlar buzg`unchilik vositalari va o`g`irlangan ma`lumotlar kabi zararli dasturlarni va xizmatlarni ma`lum qiladilar hamda amalga oshiradilar
Axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlarning jinoiy-huquqiy tavsifi.
Kompyuter texnologiyalari sohasidagi jinoyatlar-ning ko`payishi,ularning yuqori darajadagi ijtimoiy xavfliligi mazkur jinoyatlardan muhofaza qilish choralarini (avvalo kompyuter texnologiyalari o`zini-o`zi qo`riqlash orqali)ishlab chiqishni taqazo etish. Olimlar tadqiqotlarining ko`rsatishicha, bunay muhofaza vositalarining 60% huquqiy vositalarda, 20% kriptografik, 20% dasturiy apparatga oid hamda boshqa jismoniy, tashkiliy vositalarga to`g`ri keladi. 1965-yilda AQSHda axborot texnologiyalari xavfsizligini ta`minlashga qaratilgan va 1973-yilda Shvetsiyada kompyuterni suiste`mol qilganlik uchun jinoiy javobgarlik to`g`risidagi dastlabki qo-nunlar hamda 1994-yilda BMT tomonidan kompyu-terlardan foydalanish bilan bo`g`liq jinoyatlarning oldini olish va ularga qarshi kurashish bo`yicha yo`-riqnoma qabul qilindi.O`zbekiston axborot texnologiyalari sohasidagi munosabatlarni qonun hujjatlari bilan tartibga solish va muhofaza qilish masalasi o`tgan asrning 90-yillari boshlarida hal etila boshlangan. Bunday kechikish muayyan darajada mamlakatimizda EHM rivojlanishining darajasi pastligi bilan bog`liq edi. 1994-yil 6-mayda O`zb R “electron hisoblash mashinalari uchun yaratilgan dasturlar va ma`lumotlar bazalarining huquqiy himoyasi to`g`risida”gi qonun qabul qilindi. Unga keyinchalik O`zb R-ng 2002-yil 5-aprel va 8-avgustdagi qonunlari bilan o`zgartirish va qo`shimchalar kiritildi.
BMT Bosh assambleyasi Rossiya tomonidan taklif qilingan “Axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan jinoiy maqsadlarda foydalanishga qarshi kurashish” deb nomlangan rezolyutsiyani qabul qildi.
Bu “Rezolyutsiya dolzarb global tahdidlardan biri bo`lgan kiberjinoyatchilik muammosiga javob izlashni bo`shlashga turtki beradi”, deyilgan Rossiya BMTdagi doimiy vakolatxonasida. Ta`kidlanishicha “birinchi bosqichda BMT Bosh assambleyasida BMT bosh kotibini jalb qilgan holda bu mavzuda siyosiyhuquqiy munozarani boshlash ko`zda tutilgan. Rossiya tomonidan ma`lum qilishicha, rezolyutsiya 36 ta davlat ham muallifligida yaratilgan.
“Rossiya tashabbusi KXSHT va SHHT, Afrika, Lotin Amerikasi va Osiyo davlatlari tomonidan keng qo`llab quvvatlandi. E`tiborlisi, rezolyatsiya qabul qilinishiga AQSH va Yevropa ittifoqi davlatlari qarshi chiqdi. Ko`rinishicha ular bu sohadagi umumiy yechimlardan manfaatdor emas”, deb qo`shimcha qilgan Rossiya vakolatxonasi.