Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги

15. Касбий хавф-хатарларни аниқлаш, баҳолаш ва бартараф этиш.
Касбий таваккалчиликларни бошқаришнинг тартибини ташкил этиш учун иш берувчи ўз фаолиятининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб, касбий хавфларни бошқариш бўйича қуйидаги тадбирларни амалга ошириш тартибини ўрнатади (белгилайди):
хавфларни аниқлаш;
касбий хавф даражасини баҳолаш;
профессионал хавф даражасини камайтириш.
Ходимларнинг ҳаёти ва соғлигига таҳдид соладиган хавфларни аниқлаш ва уларнинг рўйхатини тузиш, иш берувчи томонидан меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати (мутахассиси), ёки улар ваколат берган вакиллик органларини жалб қилган ҳолда амалга оширилади.
Ходимларнинг ҳаёти ва соғлигига таҳдид солувчи хавф сифатида иш берувчи фаолиятининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда қуйидаги хавфларни ҳар қандайини кўриб чиқишга ҳақлидир:
механик хавфлар:
мувозанатни йўқотишдан, шу жумладан сирпанчиқ юзаларда ва ҳўл полларда ҳаракатланаётганда қоқилиш ва сирпаниб кетиш хавфи;
баландликдан қулаш хавфи, шу жумладан фавқулодда вазиятларида кўтарилиш ёки пастга тушиш пайтида шахтага, пойдевор чуқурига тўсиқлар етишмаслиги туфайли ёки трос узилиб кетиш натижасида қулаш хавфи;
йўналишда баландлик ўзгаришларининг тўсатдан пайдо бўлиши туфайли тушиш хавфи;
полдан ўтган коммуникациялар хавфи;
зарба хавфи;
механизмлар, машиналарнинг ҳаракатланувчи учи ўткир қисмларнинг таъсири натижасида санчилиш ёки тешилиш хавфи;
харакатсиз учи ўткир юзага (учига) қоқилиш хавфи;
чалкашиб кетиш хавфи, шу жумладан полда чўзилган пайвандлаш симлар, трослар ва арқанларга;
баландлик ёки зиналардан тушиш хавфи;
машина ва механизмларнинг ҳаракатланувчи қисмларига тегиб кетиш хавфи;
сочларни, кийим қисмларини, шахсий ҳимоя воситаларини ўралиб кетиш хавфи;
тўкиш (қуйилиб кетиш) пайтида суюқликнинг босими остида қолиши хавфи;
бўшатиш пайтида босим остидаги газнинг таъсир қилиш хавфи;
механик таранг элементни таъсир қилиш хавфи;
механизмларнинг ҳаракатланувчи қисмлари остида қолиб кетиши, тоғ жинсларининг қулаши, арраланадиган материаллар тушиб кетиши туфайли, йиқилиши сабабли шу жумладан транспорт воситасининг уриб кетиши натижасида жароҳатланиш хавфи,
юк (жисм) тушиш хавфи;
тананинг химояланмаган қисмлари ўткир қирралар билан контакти натижасида кесиш, кесиб олиш хавфи;
тана қисмларини кесиш хавфи, шу жумладан қоғоз варағининг чети, пичоқ, қайчи билан кесиш хавфи, металл қисмларига механик ишлов бериш пайтида)металл қириндиларининг ўткир қирраларини кесиш хавфи;
кесиш асбоблари (диск пичоқлар, диск арра)нинг таъсири хавфи;
узилиш хавфи;
ҳаракатланувчи детал қисмининг отилиб кетиши натижасида, тушиб кетган ёки ташланган нарсалар таъсиридан, ускунанинг ҳаракатланувчи қисмларидан, тоғ жинслари бўлаклари қулашидан, бино ва иншоотларнинг томидан қор ва (ёки) музлар тушиши натижасида шикастланиш хавфи;
электр хавфлари:
тананинг ҳимояланмаган қисмлари кучланиш остидаги деталларга тегиб кетиши туфайли электр токини ўтказадиган қисмлар билан тўғридан-тўғри контакт бўлганлиги сабабли электр токи уриши хавфи;
носоз ҳолатда бўлган кучланиш остидаги ток ташувчи қисмлар билан контакт натижасида ток уриш ҳавфи, (билвосита контакт);
электростатик заряд билан жароҳатланиш ҳавфи;
иш жойида магнит майдон кучланишдан электр токи уриши хавфи;
электр ёйининг пайдо бўлиши сабабли шикастланиш хавфи;
чақмоқни тўғридан-тўғри уришидаги шикастланиш хавфи;
билвосита яшин уриш хавфи;
иссиқлик хавфи:
тананинг химояланмаган қисмлари юқори ҳароратли дастгоҳ ва ускуналардан куйиш хавфи;
тананинг ҳимояланмаган қисмлари юқори ҳароратга эга бўлган материаллар, суюқликлар ёки газлар таъсирида куйиш хавфи;
очиқ оловдан куйиш хавфи;
очиқ ҳавода узоқ вақт давомида бошнинг ҳимояланмаган юзасига тўғридан-тўғри қуёш нурлари тушганда иссиқлик уриши хавфи;
юқори ҳароратга эга ускунанинг юзаси атрофдаги иссиқлик таъсирида қолиш хавфи;
очиқ олов ёнида узоқ вақт бўлиш пайтида иссиқлик тасири хавфи;
ҳаво ҳарорати юқори бўлган хонада узоқ вақт бўлганда иссиқлик уриши хавфи;
кўзнинг шох пардаси куйиши;
тананинг ҳимояланмаган қисмларига паст ҳароратга эга бўлган материаллар, суюқликлар ёки газлар таьсир қилиши хавфи;
микроиқлим таъсири билан боғлиқ бўлган хафвлар ва иқлим хавфлари:
паст ҳаво ҳарорати таъсир қилиш хавфи;
юқори ҳаво ҳарорати таъсири хавфи;
намлик таъсир қилиши хавфи;
ҳаво харакатининг тезлиги таъсир қилиш хавфи;