Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги республика таълим маркази шахсга йўналтирилган педагогик технологиялар

Ўқув жараёнининг таркибий компонентлари:
1.Таҳлил, синтез, таққослаш, тизимлаш.
2. Илмий қараш ва қонуниятларни билиш, сабабли алоқаларни тушуниш, англаш.
3.Маҳорат эгаллаш ва тизимлаш.
4.Амалиётда мавжуд муаммоларни мустақил ҳал этиш фаолияти.
5. Ўз-ўзини назорат қилиш, эришилган билимларни ташхис қилиш.
6.Фаолият натижасининг идеал даражада бўлишини олдиндан билиш.
Шахсга йўналтирилган жараённинг дидактик таъминлашни ишлаб чиқишда қуйидаги асосий талабларга риоя этиш мақсадга мувофиқдир:
- ўқув материали ўқувчининг ўзига хос тажрибасини намоён қилишга ва аввал ўзлаштирган билимларини қамраб олган ҳолда тузиш;
- дарсликдаги ўқув материалининг баёни (ўқитувчи томонидан) нафақат ҳажмини кенгайтириш, яхлитлаш, мазмунини умумлаштириш балки ҳар бир ўқувчининг шахсий тажрибасини ўзгартиришга қаратилган бўлиши;
- ўқитиш жараёнида ўқувчи тажрибасини доимо берилаётган билимларнинг илмий мазмуни билан мувофиқлаштириб бориш;
- ўқувчи билим олиш жараёнида ўзининг билимини оширишга, ривожлантиришга, фикрини ифодалашга имконият яратиш;.
- ўқув жараёнини шундай ташкил қилиш керакки, ўқувчи вазифаларни бажариш тартибини ўзи танлай олиш имконига эга бўлиши;
- ўқувчиларни мустақил ишлашга ва ўзи учун ўқув материалини ўзлаштириши қулай бўлган усуллардан фойдаланишга имкон яратиш;
- ўқув материалларини бажаришга умумий тушунчалар беришда фаннинг ўзига хос томонларини шахснинг ривожланишидаги вазифаларини ажратиб кўрсатиш;
- ўқувчиларнинг нафақат эришган натижаларини, балки ўқиш жараёнини, ўқувчиларнинг ўқув материалини ўзлаштириш вақтида бажараётган фаолиятларини назорат қилиш ва баҳолаб бориш.
Ҳар бир ўқувчининг ривожланиши ва ўз-ўзини намоён қилиши учун қуйидагиларни ўз ичига олган ўқув муҳитини ташкил қилиш лозим:
- турли мазмун, шакл ва турдаги ўқув материалларини тайёрлаш ва фойдаланиш;
-ўқувчига топшириқлар берганда унга топшириқни бажариш усулларини танлаш имконини бериш;
- ўқувчиларни ижодий фаоллаштириш мақсадида, ноанъанавий, якка ва гуруҳда ишлаш шаклларидан фойдаланиш;
- мустақил ва оммавий ижодий фаолият учун шароит яратиш;
- машғулотларда кичик гуруҳларда ишлашни ташкил қилиш (тренинг, имитацион-ролли ўйинлар, диалог);
- индивидуал дастурлар ишлаб чиқиш ва улардан фойдаланиш;
- лойиҳалаш методидан фойдаланиб ўқув жараёнини ташкил қилиш;
Ўқитувчи шундай муҳит яратиши керакки, ҳар бир ўқувчи билим олишдаги хусусиятлари ва имкониятларини ҳисобга олиб ўз-ўзини намоён қила олсин. Таълим жараёни нафақат информацион, балки, ривожлантирувчи ҳам бўлиши керак. Ўқитувчининг ҳар бир ўқувчининг хулқини, бажараётган фаолиятини кузатиб, маълумотлар банкини тўлдириб бориши ва бу маълумотлардан шакллантирилган ўқувчининг “портрети”дан (тафаккури, фанларга қизиқиши, диққати ва бошқалар) таълим беришда фойдаланиши таълим самародорлигини оширади.