Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я
Ахборот технологияларини қўллаш асослари
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
Raqamli axborot 5f30d6c48fef7dc11c63dd2aa24adcc6
|
1. Ахборот технологияларини қўллаш асослари
1.1. Ахборотлаштирилган жамият. ИИИ ахборот таъминотини жадаллаштириш Ахборотлаштирилган жамият мамлакатнинг бошқарув органлари билан хусусий секторнинг, халқаро ташкилотлар ва фуқаролик жамиятларининг, янги, янада ишончли ўзаро муносабатлари асосида, ижтимоий-иқтисодий ривожланишини таъминлайдиган восита сифатида ахборот коммуникацион технологияларни (АКТ) жорий этилиш ғоясига асосланади. Бу шундай объектив жараёнки, уни барқарор ривожланиш йўлини танлаган ҳар қандай жамият ўз бошидан кечиради. Ўзбекистон бошқа давлатлар сингари глобал ахборотлаштирилган жамиятни шакллантиришда фаол иштирок этмоқда. Мамлакатимизнинг узоқ муддатга мўлжалланган ижтимоий-иқтисодий ривожланиш стратегик режаси ахборотлаштирилган жамият сари ҳаракат қилишга, уни шакллантириш учун шарт – шароитларни яратиш ва амалга оширишга йўналтирилган. Бундай стратегия Ўзбекистонни дунё иқтисодий ҳамжамиятига тенг ҳуқуқли ҳамкор сифатида интеграциялашувига имкон яратади. Бугунги кунда мамлакатимизда АКТнинг ривожланиши ва такомиллашуви натижасидаги афзалликларни инобатга олган ҳолда уни жорий этиш жараёни кенгаймоқда. АКТнинг таъсири инсонларнинг ҳаёт тарзи ва маданиятидан тортиб давлат тузилмалари ва фуқаролик жамияти институтларини, ижтимоий ва иқтисодий соҳани, фан ва таълимни қамраб олмоқда. Улар инсонларга ўзларининг имкониятларидан кенг миқёсда фойдаланиш заминини яратиш билан бирга турғун иқтисодий ўсиш, фаровонликни ошириш, демократия, тинчлик ва осойишталикни мустаҳкамлаш каби мақсадларга эришишга хизмат қилади. Ахборотлаштиришнинг миллий тизимини шакллантириш, замонавий ахборот технологиялари, компьютер техникаси ва телекоммуникация воситаларининг жамият ҳаёти ва иқтисодиётининг барча жабҳаларига ялпи жорий этиш ва фойдаланиш, фуқароларнинг ахборотга бўлган ўсиб бораётган 6 талабини тўлиқ қондириш, жаҳон ахборот ҳамжамиятига кириб бориш учун қулай шарт-шароитлар яратиш ва дунё ахборот ресурсларидан фойдаланишни кенгайтириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Компьютерлаштиришни янада ривожлантириш ва ахборот- коммуникация технологияларини жорий этиш тўғрисида»ги Фармони 2002 йил 30 майда чиқди. Ушбу Фармон ижросини амалга ошириш учун АКТ соҳасидаги стратегик устувор амалиётларни жорий қилиш бўйича амалий чораларни таъминлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан 2002 йил 6 июнда «Компьютерлаштириш такомиллаштириш ва ахборот технологияларини жорий этиш чора тадбирлари тўғрисида»ги қарор қабул қилди. Ушбу қарорда “2002-2010 йилларда компьютерлаштириш ва ахборот – коммуникацион технологияларни такомиллаштириш дастури” тасдиқланди. Шундай қилиб, мамлакатимизнинг устувор йўналишларига киритилган компьютер ва ахборот технологиялари, телекоммуникация, маълумотларни узатиш тармоқлари, Интернет хизматлардан фойдаланиш ривожланмоқда ва модернизациялашмоқда. Меъёрий ҳужжатларда белгилаб берилган тадбирларни амалга оширилиши миллий ахборот тизимлари, ресурсларини яратишни, жамиятимиз ҳар бир аъзоси ҳаётига ва иқтисодиётга компьютер техникаси ва ахборот технологияларини оммавий жорий этилиши учун шароит яратишни, жаҳон бозорида мамлакатимиз иқтисодиётининг рақобатбардошлигини таъминлайди. Ушбу муҳим қарорларни қабул қилинишига жамият ва иқтисодиётни турли соҳаларида тезкор ахборот алмашинувига, дунё ахборот заҳираларидан фойдаланишга бўлган талаб, таълим жараёнларини ва инсонларнинг кундалик ҳаётини компьютерлаштириш зарурати ҳамда ахборот ва маълумотлар базаларининг хавфсизлигини таъминланиш талаби асос бўлиб хизмат қилди. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятини ахборот таъминотини жадаллаштириш, тезкор вазиятни тавсифловчи ишончли маълумотларни 7 тизимлаштирилган ҳолда йиғиш, уларни ўз вақтида ва сифатли таҳлилини амалга ошириш бугунги кунда жиноятчиликка қарши курашнинг муҳим омилларидан бири ҳисобланди. Ахборот стратегик маҳсулотга, унга ишлов бериш воситаларидан, жумладан компьютер тахникасидан фойдаланиш эса бошқарув масалаларини ҳал этишда ҳаётий заруратга айланди. Шу сабабли Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 25 октябрдаги ички ишлар идоралари ходимларига байрам табригида «Ички ишлар вазирлиги идораларининг моддий-техника базасини янада мустаҳкамлаш, улар фаолиятига замонавий ахборот – коммуникация технологиялари ва компьютер техникасини жорий этиш, маълумотлар банкини шакллантириш ва ундан тезкор фойдаланиш борасидаги ишларга эътибор қаратиш» масалалари қўйилган. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятининг ахборот таъминоти соҳасида эришилган ютуқлар билан бир қаторда ҳали ечимини топмаган кўпгина масалалар ҳам мавжуд: тезкор бошқарув ва ахборот таъминотини асосланган ҳолда марказлаштирмаслик, ҳисобга олинган кўрсаткичлар миқдорини камайтириш зарурати билан уларга бўлган объектив талаб орасидаги зиддиятни ҳал этилиши, статистик маълумотлардан фойдаланиш самарадорлиги, маълумотларнинг сифат жиҳатдан яхшиланиши ва бошқалар. Кўрсатилган масалаларни ечимини топишда ташкилий ва техник жиҳатларни ҳисобга олиш зарур. Ташкилий жиҳатдан ИИВ, ИИБ, прокуратура, суд ва бошқа идора аппаратларида сўралаётган ахборот кўрсаткичлари сонининг камайтирилиши, лекин улар маълумот жиҳатдан кенг қамровли бўлишлиги талаб этилади. Катта миқдордаги ахборотлар билан ишлашда уларни такрорий қайд қилиниши ва механик бирлашуви бўлмаслиги керак. Ахборотларни шундай тартибланган тизимга келтириш керакки, уларнинг кўрсаткичлари ва ҳолатлари (позициялари) орасидаги мантиқий боғланган ҳамда олинадиган зарурий маълумотлар муайян мазмун ва ҳажмга эга бўлмоғи лозим. 8 Маълумотларни етарли даражада умумлаштирилиши ва махсус танлови ахборот жараёнларини автоматлаштиришнинг зарурий шартларидан ҳисобланади, чунки маълумотларнинг кўрсаткичлари ва тури, ҳолати ва уларнинг ўзаро боғланишларини аниқ ўрнатилмаса автоматлаштирилган тизимлар ишламайди. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолияти ахборот таъминотининг техник жиҳати, авваламбор, бошқарувнинг барча тизимларини замонавий компьютер техникаси воситалари, жумладан компьютер алоқаси ҳамда талаб даражасидаги дастурий таъминот – операцион тизимлар, маълумотлар базаларини бошқарув тизимлари, маълумотларни ҳимоялаш ва кодлашнинг дастурий воситалари билан жиҳозлашни назарда тутади. Шундай қилиб, ахборот жараёнларини автоматлаштириш компьютер техникасини жорий қилиш ва унинг асосида маълумотларни йиғиш, сақлаш, ишлов бериш ва юборишнинг автоматлаштирилган тизимларини яратиш билан узвий боғлиқдир. Бунда компьютер қувватли ҳисоблаш воситасидан ҳар қандай турдаги маълумотни қайта ишлайдиган ва сақлайдиган, бошқарув қарорларини қабул қилиш ва моделлаштиришда қўллаш имконини берадиган ҳамда коммуникациянинг мураккаб тизимларида алоқа воситаси сифатида қўлланиладиган қурилмага айланганлигин инобатга олиш зарур. Бошқарувнинг турли савияларида автоматлаштирилган ахборот тармоқларини яратиш ахборотлаштириш муаммоларини ҳал этиш йўлларидан ҳисобланади. Бу ўринда ахборот марказларига тушаётган маълумотлардан рационал фойдаланишни таъминловчи бўлинмалараро локал тармоқнинг яратилиши энг долзарб масаладир. Бундай тармоқларнинг ишлаши хизмат ва бўлинмалар раҳбарлари ва ходимлари ўртасида қоғозсиз ҳужжатлар алмашинуви имконини беради, автоматлаштирилган иш жойларидан унумли фойдаланишга олиб келади. Натижада маълумотларга ишлов беришнинг марказлаштирилмаслик масаласи ўз ечимини топади. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолияти ахборот таъминотининг жадаллаштириш масаласини муваффақиятли ҳал этиш учун ахборот 9 технологияларидан фойдаланиш амалий кўникмаларига эга кадрлар тайёрлаш талаб этилади. Юксак ахборот маданияти фақат чуқур махсус билимлар орқали таъминланади. Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|