Ўзбекистон республикаси ќишлоќ ва сув хўжалиги вазирлиги

12- ilova 
Byudjetlashtirishga oid ta'riflarning taqqoslama tahlili
№ 
Olimlarning 
F.I.Sh 
Ta'riflarning mazmuni 

---

268 
1. 
Xruskiy V.E., 
Sizova T.V., 
Gamayunov
V.V. 
Byudjetlashtirish 
– prognozlashtiriladigan va olingan 
moliyaviy ko‗rsatkichlarni tahlil qilish imkonini beradigan 
daromad va xarajatlar hisobi, nazorati hamda moliyaviy 
rejalashtirish texnologiyasidir 
2. 
Ananjolova B.A. 
Byudjetlashtirish 
deganda 
byudjetlarni 
ishlab 
chiqish 
jarayoni, ularni bajarilishi ustidan nazorat qilish va 
chetlanishlarni tahlil qilish tushuniladi 
3. 
Starovoytov 
M.K. 
Byudjetlashtirish byudjetlarni tuzish, joriy nazorat qilish, 
xaqiqiy ko‗rsatkichlarni byudjetdan chetlanishini hisobga olish 
va chetlanishlar sabablari tahlilini integrallashgan tizimini 
anglatadigan boshqaruvning alohida bir vositasidir 
4. 
Vaxrushina M.A. 
Byudjetlashtirish deganda rejalashtirish jarayoni tushuniladi 
5. 
Kaverina O.D.
Byudjetlashtirish rejalashtirish va nazorat funksiyasini 
bajaruvchi boshqaruv hisobining ajralmas qismidir 
6. 
Manyaeva V.A. 
Byudjetlashtirish deganda tahlil va nazorat uchun hisobot 
ma'lumotlarini, qaysiki asosida byudjet deb ataluvchi 
moliyaviy vosita yordamida belgilangan maqsadlarga erishish 
jarayonida tartibga soluvchi boshqaruv qarorlari qabul 
qilinadigan ma'lumotlar texnologiyasini muvofiqlashtirish 
tushuniladi 
7. 
Koba Ye. Ye. 
Byudjetlashtirishni 
mazmuni 
shundan 
iboratki, 
uning 
yordamida strategik va taktik maqsadlardan kelib chiqib, 
korxona va shu'balari faoliyati rejalashtiriladi va byudjet 
ko‗rsatkichlarida: moliyaviy-xo‗jalik faoliyati, alohida bir 
ishlab chiqarish turlari va tarkibiy bo‗linmalarning moliyaviy 
natijalarida, faoliyat samaradorligi maqsadli ko‗rsatkichlarini 
belgilash va mablag‗lar sarfi limitini belgilashda o‗z aksini 
topadi 
8. 
Ternovix V.K. 
Byudjetlashtirish 
– 
mas'uliyat 
markazlari 
kesimida 
byudjetlarni ishlab chiqish, belgilangan natijalarga erishish 

---

269 
maqsadida ularning bajarilishini tashkil etish va nazorat 
qilishga asoslangan korxonani ishlab chiqarish-moliyaviy 
faoliyatini boshqarish tartibidir 
9. 
Karpova T.P. 
Byudjetlashtirish – korxona va uning bo‗linmalari faoliyatini 
boshqarish usulidir 
10. 
Chuxrova O.V.
 
Byudjetlashtirish – ishlab chiqarishni nazorat qilish tartibidir, 
shuning uchun uni ishlab chiqarish-sotish jarayonini iqtisodiy 
ma'lumotlar bilan ta'minlash hamda ularning bajarilishini 
kelgusida hisobga olish va nazorat qilish bo‗yicha usullari 
majmui sifatida ta'riflash mumkin 
11. Chaya V.T., 
Chupaxina N.I. 
Byudjetlashtirish – mablag‗lardan samarali foydalanish 
ustidan nazorat qilishning muhim shaklidir 
12. Yankovskiy K.P., 
Muxar I.F. 
Byudjetlashtirish–rejalashtirish 
maqsadlariga 
muvofiq 
byudjetlarni ishlab chiqish demakdir 
13. Abdug‗aniev 
A.A. 
Byudjetlashtirish boshqaruv usuli sifatida o‗z jarayonida 
korxona va uning bo‗linmalari faoliyatini rejalashtirish, 
jamoaning 
barcha 
takliflarini 
umumlashtirish, 
byudjet 
loyihalarini ishlab chiqish, reja variantlarini tuzish, tuzatishlar 
kiritish, rejalarni tasdiqlatish, kommunikasion qayta aloqalar va 
o‗zgaruvchan sharoitlar hisobini loyihalash funksiyasini 
bajarishi lozim 
14. Kerimov V.E. 
Byudjetlashtirish termini xorijiy mamlakatlarning boshqaruv 
hisobi tizimida ko‗pincha rejalashtirish jarayonini tavsiflash 
uchun qo‗llaniladi 
15. Sokolov A.Yu. 
Byudjetlashtirish kompaniya xarajatlari va faoliyat natijalarini 
qisqa davrga rejalashtirish jarayonini ifodalaydi 
16. Ivashkevich V.B. 
Byudjetlashtirishga umumiy holatda byudjet deb atalmish 
ma'lum bir moliyaviy vositalar yordamida ichki firma, 
korporativ boshqaruvning axborot tizimi sifatida qarash 

---

270 
mumkin 
17. Xasanov B.A., 
Xashimov A.A. 
Byudjetlashtirish korxonaning ma'lum davrga mo‗ljallangan 
moliyaviy-xo‗jalik faoliyatini rejalashtirish hisoblanadi 
18. Pardaev A.X.,
Pardaeva Z.A. 
Dasturlar bo‗yicha tegishli byudjetlarni ishlab chiqish va 
shakllantirish – rejalashtirishdagi muhim bir omildir