Ўзбекистон республикаси ќишлоќ ва сув хўжалиги вазирлиги

9-ilova

---

262 
Rossiyada byudjetlashtirishning shakllanishi va rivojlanishining tarixiy 
bosqichlari 
№ 
Rivojlanish davrlari 
Bosqichning rivojlanish xususiyatlari 
I 
Monastirlik davri (XV 
asrning boshi – XVII 
asr oxiri) 
Monastirlarda monaxlar tomonidan kameral 
buxgalteriyani yuritilishi va kal'kulyasiyaning 
yuzaga kelishi 
II 
Petr va undan keyingi 
davr (XVII asr oxiri – 
XIX asrning o‗rtalari) 
Petr I ning buyuk isloxoti va uni oqibatlari 
III 
Petr va undan keyingi 
davr (XVII asr oxiri – 
XIX asrning o‗rtalari) 
Petr I ning buyuk isloxoti va uni oqibatlari 
IV Sosialistik tuzum davri 
(XX asrning boshi va 
oxiri) 
Xo‗jalik hisobining joriy etilishi va rivojlanishi 
V 
Bozor iqtisodiyoti 
davri (XX asrning 
oxiri va h.k.) 
Byudjetlashtirishning turli variantlari va 
metodlarini joriy etilishi hamda korxonalarda 
byudjetlashtirishni joriy etish bo‗yicha 
xizmatlarning rivojlanishi 
 
 
10- ilova 
Xorijiy va respublikamiz olimlarining byudjet va byudjetlashtirish 
terminlariga oid nuqtai nazarlari
T/r Taqqoslash 
belgilari 
bo„yicha 
Mualliflarnin
g ismi va 
sharifi 
Olimlarning nuqtai nazari 
Manba 
1. 
Zarurati 
bo‗yicha 
Xasanov B.A., 
Xashimov 
―Iqtisodiyotimizda bozor 
munosabatlarining 
Xasanov B.A., 
Xashimov A.A. 

---

263 
A.A. 
shakllanishi bilan boshqaruv 
hisobida byudjetlashtirish, 
ya'ni korxonaning ma'lum 
davrga mo‗ljallangan 
moliyaviy-xo‗jalik faoliyatini 
rejalashtirish zarurati 
tug‗ildi‖ 
Boshqaruv 
hisobida 
byudjetlashtirish. – 
T.: O‗qituvchi, 
2004., 13-b. 
2. 
Tashkiliy 
ahamiyati 
bo‗yicha 
Vasil'ev A. A. 
―Buyuk Britaniyaning 
boshqaruv hisobi bo‗yicha 
Qirollik universitetining
(CIMA) ma'lumotlariga 
ko‗ra, byudjetlashtirish 
iqtisodiy boshqaruvning
keng tarqalgan vositasi va 
texnologiyasi hisoblanadi 
(qo‗llanish doirasi 80% dan 
ko‗pdir)‖ 
Vasil'ev A. A. 
3. 
Terminning 
qo‗llanilishi
-ga ko‗ra 
Pardaev A.X., 
Pardaev B.X. 
―Korxona amaliyotida 
tuziladigan byudjetning tub 
mohiyati ana shu an'anaviy 
byudjet tarkibi va mohiyati 
bilan o‗xshash bo‗lganligi 
uchun ham bir qator 
iqtisodchi olimlar uni shu 
nomda qoldirib, 
foydalanishni taklif qiladi. 
Bu fikrga albatta qo‗shilishni 
maqsadga muvofiq, deb 
hisoblaymiz‖ 
Pardaev A.X., 
Pardaev B.X. 
Boshqaruv hisobi. 
Risola. –T.: 
―G‗.G‗ulom‖ 
nashriyoti. 2008. 
104-b. 
4. 
Terminning Ribakova O.V. 
――Budget‖ so‗zi qadimiy 
Ribakova O.V. 

---

264 
mohiyatiga 
ko‗ra 
normand tilidan tarjima 
qilinganda―charm qop‖ 
degan ma'noni bildiradi‖ 
Buxgalterskiy 
uprav-lencheskiy 
uchet i 
upravlencheskoe 
planirovanie. – M.: 
Finansi i statistika, 
2005. S.255. 
5. 
Byudjet 
lyufti 
haqida 
Voronova 
Ye.Yu. 
―Byudjetlashtirish joriy 
etilganda byudjetlarni tu-zish 
jarayonida qatnashish orqali
boshqaruv xodimlari 
tomonidan byudjet 
ko‗rsatkichlariga atayin ta'sir 
ko‗r-satishga va bu holat 
oxir–oqibatda byudjet 
―lyufti‖ga olib kelishi 
mumkinligini ham 
unutmaslik lozim‖ 
Voronova Ye.Yu. 
Institusional'nie 
aspekti 
upravlencheskogo 
ucheta. Diss. na 
sois. uchen. step. 
doktora ekon. 
nauk. –M:, 2012. 
S. 220.