Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги
-jadval Samarqand tumanida mavjud intensiv bog’lar to’g’risida ma’lumot
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
Интенсив боғлар
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tumanda jami: 731,3 484,3 247,0 402,4 100,9 0,5
- 2.4 - jadval Samarqand tumani “Ohalik Oltin bog’i mevasi” fermer xo’jaligida intensiv bog’larda meva ekinlaridan olingan hosil va iqtisodiy samaradorligi
|
2.3-jadval
Samarqand tumanida mavjud intensiv bog’lar to’g’risida ma’lumot, 2014 yil holati
№ Tashkilot va fermer xo’jaligi Mavjud intensiv bog’ maydoni
ga Jumladan Shundan turlar bo’yicha Tomchilati b sug’orish joriy etilgan
maydon,g a pakana yarim pakana olma
gilos nok
shaft oli
olxo’ ri
1 Ohalik
oltin bog’i mevasi 540,4 309
231,4 222
90,9
201 27,5 540,4
2 Sarmoya Invest Plyus 7,0
7
7
3 Angoralmas f/x 0,6
0,6 0,6
4 J.Sattor uzumzorlari 2,8
2,8
2,8
5 Ozod obod
diyor 0,5
0,5
0,5
6 Raxmatov Baxtiyor bog’lari 5,0
5
7 Kamolov
Mamatqul bog’lari 1,0 1
1
8 Sabirov Ergash 6,5 3,5 3
29
bog’lari 9 Sampromxolod 147,0 147
137
10
47
10 Isomiddinov Najmiddin bog’lari 1,0
1
11 Davronoma Mexriniso uzumzorlari 2,0 2
2
12 Maxmudov Umedjon bog’lari 2,5 2
2
0,5
13 Salimov
Abduqayum bog’lari 4,0 4
4
14 Salomov Ziyo Ziyoyevich 5,0
5 5
15 A’zam Azamat agro
6,0 6
6
Tumanda jami: 731,3 484,3 247,0 402,4 100,9 0,5 201 27,5 587,4
“Ohalik Oltin bog’i mevasi” fermer xo’jaligida doimiy ishchilar soni 100 kishini tashkil qilib, mavsumiy ishchilar soni esa o’rtacha 220 kishini tashkil qilgan.
2.4 - jadval Samarqand tumani “Ohalik Oltin bog’i mevasi” fermer xo’jaligida intensiv bog’larda meva ekinlaridan olingan hosil va iqtisodiy samaradorligi to’g’risida ma’lumot, 2013 y № Ko’rsatkichlar Olma Shaftoli (yarim pakana)
Gilos (oddiy bog’)
2-yili 3-yili
4-yili 1.
Hosildorlik, ga/t 12,1
21,3 25,01
25,3 12,3
2. Yalpi hosil, t 2686,2 4728,6
5550 5085,3
1118,1 3.
O’rtacha sotish bahosi, kg/so’m 2200 2340
2500 2350
1800 4.
Mahsulot tannarxi, s/so’m
118000 120000
125000 142000
111000 5.
1 ga bog’ga qilingan jami harajatlar, ming/so’m 14278 25560
31250 35926
13653 6.
1 ga dan olingan sof foyda, ming/so’m 12342
24282 31275
23529 8487
5. Rentabellik darajasi, % 86,4
95,0 100,1
65,5 62,1
Samarqand tumani “Ohalik oltin bog’i mevasi” fermer xo’jaligi sharoitida meva ekinlarini hosildorligi va iqtisodiy samaradorligini o’rganish natijasida
30
olingan ma’lumotlarga ko’ra (5-jadval), fermer xo’jaligi sharoitida intensiv bog’larda meva ekinlari turlarini o’stirish iqtisodiy jihatdan samarali hisoblanib, 1 gektar yerga qilingan jami harajatlar to’lasincha qoplanib, sof foyda olingan. Masalan, 2013 yilda 4-yoshli olma bog’laridan o’rtacha 25,1 tonna olma hosili olinib, 1 s mahsulotning tannarxi 125 ming so’mni tashkil qilingan. 1 gektar yerdan 31275 ming so’mgacha sof foyda olingan va rentabellik darajasi 100,1 % ni tashkil qilgan.
Boshqa meva ekinlari turlari bo’yicha, masalan shaftoli va gilos bo’yicha olingan ma’lumotlarga ko’ra ham rentabellik darajasi 65,5 va 62,1 % ni tashkil qilgan.
Respublika seminari ishtirokchilari Samarqand tumanidagi “Ohalik oltin bog’i mevasi” fermer xo’jaligida bo’lib, bu yerda intensiv bog’larni tashkil etish va undan foydalanish borasida olib borilayotgan ishlar bilan yaqindan tanishdilar. Yangicha uslubdagi bog’larning oddiy texnologiya asosida ekilgan bog’lardan afzalliklari, ularga ishlov berish, o’g’itlash, hosilni yig’ishtirib kabi texnologiya jarayonlari bilan tanishdilar.
Intensiv bog’lar ikkinchi yildan boshlab hosilga kiradi. Uchinchi-to’rtinchi yillarda gektaridan 70-85 tonnagacha hosil olish mumkinligi to’g’risida fermer xo’jaligi rahbari Dilshod Salimov ma’lumotlar berdi. Oddiy bog’da bir gektar yerga ilgari 250-300 tup daraxt ekkan bo’lsak, intensiv usulda 2200 dan 2800 tupgacha ko’chat o’tqazildi. Eski bog’larni ariqlar bilan sug’organda gektariga 1000 kubmetr suv sarflansa, tomchilatish yo’li bilan atigi 70 kubmetr suv yetarli bo’lmoqda. Ham yerdan, ham suvdan tejamkorlikka erishayotganimiz, intensiv bog’larning erta hosilga kirishi unga qilinadigan harajatlarni qoplash, mo’l hosil va yuqori daromad olish imkonini bermoqda.
Samarqand tumanida yetishtirilgan mevalar “intensiv bog’ – qayta ishlash – eksport” tizimi afzalliklarini ko’rish maqsadida “SamRosXolod” qo’shma korxonasi va “A’zam Azamat agro” fermer xo’jaligidagi zamonaviy muzlatkichli omborlar, ularda meva-sabzavot mahsulotlarini saqlash texnologiyalari natijalarida meva mahsulotlari mavsumdan tashqari vaqtlarda ham aholini yangiligicha 31
saqlangan mevalar bilan ta’minlash imkonini beradi va bu xo’jaliklarga iqtisodiy jihatdan katta foyda keltiradi.
“Ohalik oltin bog’i mevasi” ma’suliyati cheklangan jamiyatida 2011 yilda jami 0,3 mln. AQSh dollari daromad olingan bo’lsa, 2012 yilda 2 mln. AQSh dollari, 2013 yilda esa 3 mln. AQSh dollari miqdorida daromad olishga erishildi. 2014 yilda 4 mln. AQSh dollari hajmida daromad olinishi kutilmoqda.
MChJ tomonidan so’nggi 4 yilda Rossiya, Qozoqiston, Ukraina va Qirg’iziston davlatlariga meva-sabzavot mahsulotlari eksporti amalga oshirildi.
Intensiv bog’ samaradorligini oshirish uchun jamiyat rahbariyati quyidagilarga e’tibor qaratdi:
-Respublikamizda birinchilardan bo’lib Samarqand viloyatida intensiv bog’larni barpo qilinganligi va yaxshi iqtisodiy samara berganligi inobatga olinib, respublika rahbariyati tomonidan viloyatlarda intensiv bog’lar yaratish va Samarqand tajribasini joriy etish topshirildi.
-Mevalarni saralash liniyasi, bundan tashqari mevalarni joylash va tashish uchun qavariqli qutilar ishlab chiqaruvchi liniya o’rnatildi.
- Hajmi 5 ming tonnadan bo’lgan 2 ta muzlatgichli omborxonalar ishga tushirildi.
-2014 yildan boshlab Italiya texnologiyasi bo’yicha mahalliy xom- ashyolardan oyiga 50 ming dona shpaler ishlab chiqaruvchi zavod, issiq harorat va ob-havo noqulayliklaridan himoyalovchi to’rlar ishlab chiqaruvchi sex ishga tushdi.
-Respublikamizda intensiv bog’lar yaratish tajribasi, olingan natijalar xalqimiz farovonligi, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishni ko’paytirib, to’kin sochinlikni ta’minlash yo’lida to’g’ri jahon tajribasi ekanligini ko’rsatdi.
|
