Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги қЎҚон давлат педагогика институти тошкент давлат техника университети

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ТАЪЛИМ, ФАН ВА ИННОВАЦИЯЛАР ВАЗИРЛИГИ ҚЎҚОН ДАВЛАТ ПЕДАГОГИКА ИНСТИТУТИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ТЕХНИКА УНИВЕРСИТЕТИ

Кремний сиртидаги марганец олий силицидининг электрофизик ва фототермик хусусиятлари 
мавзусидаги диссертация тақдимоти
НАМАНГАН-2023
Қурбоналиев Қобилжон Қосимжон ўғлининг
Ихтисослик: 01.04.10 – “Яримўтказгичлар физикаси”
(физика – математика фанлари) Илмий раҳбар: доц. А.Хусанов
Диссертация иши Қўқон давлат педагогика институтининг илмий тадқиқотлар режаси ҳамда Тошкент давлат теҳника университетининг “Умумий физика” кафедрасида Ўзбекистон Республикаси Иннавацион ривожланиш вазирлиги томонидан маблағлаштирилган Ф–ОТ–2021–422 рақамли “Наноўлчамли термоэлектрик BaSi2 ва Mn4Si7 плёнкаларини ҳосил бўлиши ва уларнинг хоссалари” мавзусидаги илмий тадқиқот лойиҳа доирасида бажарилган.
ДИССЕРТАЦИЯ МАВЗУСИНИНГ ДИССЕРТАЦИЯ БАЖАРИЛГАН ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУССАСАСИНИНГ ИЛМИЙ – ТАДҚИҚОТ ИШЛАРИ РЕЖАЛАРИ БИЛАН БОҒЛИҚЛИГИ

Ҳозирги замонавий электрон қурилмаларни яратишдаги технологиялар такомиллашиб борган сари ташқи муҳитларга чидамли яримўтказгич материалларни яратишдаги имкониятлар ошиб бормоқда. Бу яримўтказгич қурилмалар (ўта катта интеграл схемалар, микропроцеcсорлар) дан амалиётда фойдаланганда нисбатан катта миқдорда иссиқлик ажралиб чиқади. Бундай яримўтказгич асбобларни доимий совутиб туриш талаб этилади. Шу сабабли ажралиб чиқадиган иссиқликнинг физик моҳиятини билиш ва уни бартатраф этиш керак бўлади. Бу каби яримўтказгич қурилмалар ва асбобларни совитишда кульерлар билан бир қаторда марганец олий силицид – кремний асосида яратилинган структуралардан ҳам самарали фойдаланиш имкониятлари аниқланган. Маълум ташқи кучланиш уланган элемент ва структураларда Жоуль иссиқлигидан ташқари, яримўтказгичлар физикасида маълум бўлган Пельтье иссиқлиги ҳам ажраб чиқади. Иссиқлик таъсирида ҳосил бўлган ток ташувчиларни совуқ томонга тартибли ҳаракати туфайли термоэлектр юритувчи кучланиш (ЭЮК) ҳосил бўлади. Ҳосил бўлган иссиқлик ҳисобига ишлайдиган юпқа қатламли термобатареяларни яратиш ҳозирги куннинг долзарб масалаларидан ҳисобланади.