Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги қЎҚон давлат педагогика институти тошкент давлат техника университети

ТЕНГЛАМАЛАРНИ НАЗАРИЙ ЕЧИШ АСОСИДА ҲАРОРАТНИ ЎЗГАРИШИНИ ВАҚТГА БОҒЛИҚЛИГИ ГРАФИК КЎРИНИШИДА БЕРИЛДИ.
Марганец олий силицид-кремний () структурасида Пельтье эффекти асосида ҳароратни вақт бўйича ўзгариши (назарий ҳисоблар асосида).


[111] КРИСТАЛЛ ЎҚ АСОСИДА ЎСГАН КРЕМНИЙ АСОСИДА МАРГАНЕЦ ОЛИЙ СИЛИЦИДИНИ ҲОСИЛ БЎЛИШИНИНГ ФИЗИК МЕХАНИЗМИНИ МОДЕЛИ
[Physical sciences and technology . 2022. Volume 9. Issue 2 pp. 89-93. [01.00.00 № 16].]
МАВЖУД ҲАМДА МАРГАНЕЦ ОЛИЙ СИЛИЦИДИ АСОСИДА ЯРАТИЛИНГАН ТЕРМОБАТАРЕЯЛАРНИ ПАРАМЕТРЛАРИ ҲАҚИДА МАЪЛУМОТ

Термоэлектрик генератор	Максимал кучланиш,	Максимал ток кучи,	Ишлаш ҳарорат оралиғи,	Ўлчами	Қуввати
SP 1848-27145	4,8	669
TEGI–241–14–12	11,5	610
TEGI–12706	12	4,2
TEGI–12703	12	2,5
			;		Лабораторияда яратилинди.

Термоэлектрик генератор				Ўлчами	Қуввати
SP 1848-27145
TEGI–241–14–12
TEGI–12706
TEGI–12703

ХУЛОСА
1. Монокристалл кремний сиртида ўстирилган марганец олий силициди таркибидаги марганец киришма атомларининг концентрациясини бошқаришни термодинамик шартлари ҳарорат оралиғида ҳамда технологик босқичлари аниқланди.
2. Монокристалл кремний сиртида ўстирилган марганец олий силицидида марганец атомларининг микдорини, силицид қатламининг қалинлиги ва кристалл тузилишини бошқариш асосида базасининг солиштирма қаршилиги бўлган тузилишидаги структуралар олинди.
3. Кремний сиртида ўстирилган марганец олий силицидининг элемент тарикиби ва сиртдаги қатламининг топологияси диффузион жараённи ҳамда қўшимча киздириш ҳароратига ва вақтига боғлиқ ўзгариши аниқланди.
4. Олинган структуралардаги марганец олий силицидларининг электрофизик параметрларини тадқиқ қилиш асосида, уларда термоэлектр юритувчи кучланиш ҳосил бўлиши кўрсатиб берилди.
5. Марганец олий силицидида ҳосил бўлган термо ЭЮК нинг қийматини спектрал сезгирлиги () тўлқин узунлиги оралиғида бўлиши, бунда ҳароратни кучланишга айлантириш коэффициенти тўлқин узунлигида энг катта қийматлар оралиғида, термо ЭЮК коэффициенти , тезкорлиги
да бўлиши аниқланди.
6. Марганец олий силицидининг электрофизик параметрлари кенг ҳақорат оралиғида ўрганилганда термоэлектр юритувчи кучланишининг коэффициентининг ўртача қиймати га тенг бўлиши кўрcатиб берилди.
7. Монокристалл кремний сиртида ўстирилган марганец олий силициди асосида олинган структурани ўсишининг физик механизми илмий асослаб берилди.
8. Марганец олий силицид – кремний структуралари асосида термоэлектр юритувчи кучланиш ҳосил бўлиши ҳисобига самарадорлиги юқори бўлган термобатареяларни яратиш таклиф этилди.
9. Марганец олий силицид қатламли кремнийнинг спектрал сезгирлиги юқорилиги асосида хона ҳарорати ва фон ёруғлигида ишлайдиган, инерцияси кичик, механик таъсирларга чидамли, таннархи арзон, иссиклик ва ИҚ-нурларга сезгирлиги юқори бўлган фотоприёмникларни яратиш имкониятлари кўрсатиб берилди.