Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги

3.4. Investitsiyalaring tavakkalchilik darajasi. 

 

Investitsiyalar tavakkalchilik darajasi bo`yicha yuqori tavakkalli va past 

tavakkalli Investitsiyalarga ajratiladi. Moliya soxasida tavakkalchilik deganda 

investitsiyalarga mutloq yoxud nisbiy miqdordagi foyda qutilganidan ancha kam 

bo`ladi, boshqacha aytganda “tavakkalchilik” atamasi kutilmagan natija olish 

imkoniyatini anglatadi. Qo`yilma mablag`lariga foydani mutloq yoxud nisbiy 

miqdorlarini yoyilishi qanchilik keng bo`lsa tavakkalchilik shunchalik katta bo`ladi 

va aksincha. Yakka investor eng kam tavakkalchilikka ega bo`lgan davlat qimmatli 

qog`ozlardan tortib eng yuqori tavakkalik tovarlargacha bo`lgan vositalarni keng 

tanlash imkoniyatiga ega. Albatta, tavakkalchilik ko`p xollarda emitentning, 

vositachisining yoki muayyan mioliyaviy vositalarni sotuvchisini sofdilligiga 

bog`liq. Past tavakkallik Investitsiyalar muayyan daromad olishni xafsiz vositasi 

xisoblanadi. Aksincha, yuqori tavakkallik investitsiyalar chayqovchilik 

xisoblanadi. Investitsiyalash va chayqovchilik atamalari investitsiyalashga ikki 

turlicha yondashuvni anglatadi. Aytib o`tilgandek, investitsiyalash deganda 

qiymati barqaror turadigan va nafaqat daromadni ijobiy miqdorni olish, balki 

oldindan daromadni aytish mumkin bo`lgan qimmatli qog`ozlar va boshqa 

aktivlarni sotib olish jarayoni tushuniladi. Chayqovchilik shunday aktivlar bilan 

---

60 

 

operatsiyalarni amalgam oshirishdan iborat bo`lib, faqat ularni bo`lajak qiymati va 

kutilayotgan daromad darajasi ishonchli bo`lgan xolatdir. 

O`zbekiston xukumati tomonidan sug`urta soxasini rivojlantirishga katta 

e`tabor berilib, sug`urta soxasini rivojlantirishga katta e`tabor berilib, sug`urta 

bozorini bosqichma-bosqich islox qilish amalgam oshirilmoqda. 

O`zbekiston Respublikasida chet el investitsiyasini ximoyalash rasmiy 

davlat sug`urta agentligi hisoblangan sug`urtalash tizimi va chet el sug`urta 

kompaniyalari ishtirokidagi qo`shma sug`urta kompaniyalari orqali ta`minlanadi. 

Xalqaro kafolatlar –  tovarlar va kapitallar xarakatini uzluksiz va doimiy 

xarakat qilinishi ta`minlanishiga xizmat qiladi. Xalqaro kafolatlar import 

qiluvchilarni sifatsiz tovarlar qabul qilishdan, eksport qiluvchilarni esa tovarlar 

xaqini ololmay qolish xafidan saqlaydi. 

O`zbekiston Respublikasida xalqaro kafolatlardan foydalanish nasalasi eng 

dolzarb masalalardan biri bo`lib turibdi. Respublikamizda katta summa 

moliyalashtitilayotgan loixalarning aksariyati davlat ulushining ko`pligi sababli, 

xalqaro kafolatlarni ishlatuvchi sub`ekt hukumatdir.