Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат тиббиёт институти


Download 5.22 Kb.
Pdf ko'rish
bet91/112
Sana02.06.2024
Hajmi5.22 Kb.
#1837245
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   112
Bog'liq
Мехнат гигиена ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА

Ёруглик арматуралари. 
Шуниси маълум-ки, фазода ѐруглик окими лапмалар ѐрдамида 
бирхилда таркалмайди. Ёруглик окими иш катламида тугри таркалиш учун 
ѐруглик арматураларидан фойдаланилади. Бундан ташкари ѐруглик 
арматуралари ишчиларни кузини курлик хусуссиятидан саклайди. Лампалар 
ва ѐруглик арматуралар ѐриткич хосил килади. Чуглампа лампалар бир 
лампали ѐруглик арматуралари ишлаб чикаришда кулланилади. Очик 
типдаги лампаларни куллаш маън этилади, чунки улар урликга олиб келиш 
мумкин. Тугри ѐриткичлар, 80% ѐруглик окими иш жойига йуналган булади. 
Бундай ѐриткичлар «Универсал» типдаги ѐриткичлар киради. Улар хонада 
чанг, тутин хосил килади. Акс этган ѐриткичлар – ѐруглик окимини 80% 
фазони юкори сферасига йуналган булади. Улар ифлосланмаган хонада
шифтлари окка буялган хонада кулланилади. Таркок ѐриткичлар- ѐруглик 
окими 40-60% ни ташкил этади. Бундай ѐриткичлар девор шифтлари оч 
рангли, чанг ва газ ажралиб чикмайдиган хоналарда кулланилади. Бундай 


188 
ѐриткичлар ѐруглик талаб килинадиган (тикув цехларида, чизмачилик 
цехларида) кулланиш тавсия этилади. Люминесцент лампалар учун куп 
лампали ѐриткичлар кулланилади: тугри йуналган ВД, СД, ОД ва ОДР ва 
таркок ОДО, ОДО-Р, АОД. Улар тогора сифат шаклга эга ва диффуз акс 
этади. Ёриткичларни танлаш биринчидан иш турига, цехдаги хаво мухит 
шароитига, хона баландлигига, девор ва шифтларининг рангига боглик 
булади. Шундай тур ѐриткичларини танлаш керак-ки, улар кузни химоя 
килиши, яхши ѐруглик бериши керак. Ёруглик арматуралари лампани кузни 
камаштириш холатидан химоялаши, химоя бурчаги деб аталади. Бу бурчак 
тугри чизик билан утказилган булади. Бурчак канча катта булса, куз 
шунчалик химояланган булади. «Универсал» ѐриткичларда бу бурчак 140 га, 
«Люцетта» ѐриткичларда 350 га тенг. Ойнали чироклар узига ѐруглик манбаи 
ва ѐритилганлик арматураларини бирлаштиради. Бу лампа параболик 
формали колбаларни уз ичига олади, унинг юкори (цокол) кисмини ички 
кисмига ойнали кобик билан копланган. Портлашдан химояланган хоналарда 
ѐриткичлар конструкциясига алохида талаблар куйилади. Бу хоналарга 
ѐритилганликни бинодан ташкари урнатиш керак ва ѐруглик окими 
хоналарга махсус 2 каватли ойна деворлари ва шифтлари оркали тушади. 
Бунда ѐруглик окими иш жойига кам тушганлиги сабабли фойдали таъсир 
коэффициенти жуда кичик булади. Портлашдан химояланган ѐриткичларга 
В-3-Г, В-4-А га тип ѐриткичлари киради.Улар 10-16 атмосфера босимга 
чидамли булган, махсус шишадан ишланган, герметик калпоклари мавжуд. 
Очик кучаларда йулакларда, темир йулларида узокка таъсир этувчи 
ѐриткичлар – ксенон лампали прожекторлардан фойдаланилади. Ёруглик 
тизими 
Хонада 
ѐриткичлар 
жойлашишига 
караб 
умумий 
ва 
комбинациялашган 
ѐритилганликка 
ажратилади. 
Комбинациялашган 
ѐритилганлик узи умумий ва махалийга булинади. Махалий ѐритилганлик бу 
– хар бир иш жойи махалий ѐриткичлар ѐрдамида ѐритилишига айтилади. 
Умумий ѐритилганлик – бунда ѐругликни хонада таркалишига айтилади. Бу 
ѐритилганлик локал ѐки бир хилда таркалган булиши мумкин. Бир хилда 


189 
таркалган ритилган – бир хил типдаги иш бажарганда, иш жойлари зич 
жойлашганга,ѐруглик йуналишига каттий талаблар куйилганда тавсия 
этилади. Локал ѐритилганлик хонанинг хар хил кисмларида хар хил иш 
бажарилганда, катта мосламалар куйилганда, бир хил йуналишдаги 
ѐритилганлик 
хосил 
килиш 
талаб 
этилганда 
тавсия 
этилади. 
Комбинациялашган ѐритилганлик, умумийдан ташкари, иш жойларида 
махаллий ѐриткичлар урнатилганда тавсия этилади. Иш жойларига битта 
махаллий ѐртилганликни урнатиш тавсия этилмайди, чунки бунда нотекис 
ѐритилганлик хосил булади. Гигиеник нуктаи назардан бита умумий 
ѐритилганлик урнатиш тавсия этилади, чунки:
нлик хосил килади;
Бундан ташкари купол куриш ишлари бажарилагнда иш жойлари 
тайин булмаган ишларда тавсия этилади. Комбинациялашган ѐритилганликда 
бундай камчиликлар кузатилмайди. Комбинациялашган ѐритилганлик 1-5 
разрядли иш турларида, рельеф чукурликларни ажратиш максадида хар хил 
йуналишдаги ѐруглик окими талаб этилганда кулланилади. Умумий 
ѐритилганлик ѐруглик 200 лк дан кам булмаган жойларда тавсия этилади.
Ишлаб чикаришда аралаш ѐритилганлик, яъни табиий ва суньий манбаи 
биргаликда кулланилади. Аралаш ѐритилганлик кулланилиши:
-3 разрядли иш бажарилганда;
эга булмаган ишлаб чикариш корхоналарида.
Бундай шароитда сунъий ѐруглик манбаини ѐруглик окими иш 
жойларида табиий ѐритилганликни ѐруглик окими билан тукнаш келиши 
керак эмас.


190 

Download 5.22 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   112




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling