Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат тиббиёт институти


Сунъий ѐритилганликка гигиеник талаблар


Download 5.22 Kb.
Pdf ko'rish
bet92/112
Sana02.06.2024
Hajmi5.22 Kb.
#1837245
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   112
Bog'liq
Мехнат гигиена ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА

Сунъий ѐритилганликка гигиеник талаблар. 
Ёруглик сони КМК 2.01.05-98 да белгиланган. Ёруглик сони кувватини 
хисобга олган холда ѐриткичлар сонига, ѐритилганлик, ѐритилганлик 
тизимини рационаллигига, табиий ѐритилганлик эса – юкори томондан ва ѐн 
томондан 
ѐритилганлик 
жойлашишига, 
ѐриткичларни 
уз 
вактида 
тозаланишига, лампалардан фойдаланиш муддатига, тармокда кучланишни 
стабиллигига боглик. Ёритилганлик меъѐрларига риоя килганда ишлаб 
чикариш мехнати ишлаб чикаришда 3% га, куриш органи ва ранг ажратиш 
билан боглик ишлаб чикариш тармокларида 15-20% га ортиши аникланган.
 
Ёритилганлик сифати. 
Ёритилганлик сифатига куйилган гигиеник талаблар:
- Ёритилганликни бир хилда таркалиши;
- Кузни курликдан асраш;
- Ёруглик манбани бажарилаѐтган ишга богликлиги;
- Динамик ѐритилганлик;
- Ёруглик окимини йуналишини танлаш.
Иш жойида ѐругликни хар хил таркалиши доимий мосланишни 
бузилишига олиб келиши мумкин. Ишлаб чикариш хоналарида бу холат 
факатгина махаллий ѐритилганликдан фойдаланганда кузатилади. Куп 
кулланиладиган ѐритилганлик бу – умумий ѐритилганлик, сунг 
комбинациялашган ѐритилганликдир. Ёритгич арматураси хам ахамиятга эга, 
ѐриткичларни буйига ва горизонтал буйлаб меъѐрда жойланиши, 
кучланишни тармокда бир меъѐрда ушлаб туриш ахамиятга эга. Охирги 
йилларда гигиенада ѐритилганликни янги йуналиши яратилди – хоналарда 
динамик ѐритилганликни хосил булиши. Бу холат ѐритилганлик 
интенсивлигини вакт бирлигида смена давомида узгариши ѐки нурланиш 
спектирини фазода жойланиши. Бу холат монотония холатини келиб 
чикмаслигига ва чарчаш профилактикаси олиб келади. Бундай ѐритилганлик 
табиий ѐритилганлик етарли булмаганда таклиф этилади. Ёритилганлик 


191 
интенсивлигини динамикаси, хамда ѐритилганлик спектри монотонияга 
карши кураш чора тадбирлари ишлаб чикишда, хамда куз органига 
тушадиган нагрузка билан бажариладиган ишларда таклиф этилади. Куѐш 
нур спектирини кун давомида узгаришини хисобга олиш керак. Масалан; 
эрталаб ЛДЦ типидаги лампалар, 2 соатдан сунг. БС + ЛДЦ, сунг ЛДЦ тип 
лампаларининг бир кисми учирилади + БС (1:1), иш кунининг охирида – 
факат БС типидаги лампалар кулланилади. Бундай шароитда ѐритилганлик 
унумдорлиги курсаткичларини МНС ини холатини, иш фаолиятини ва иш 
сифатини, 
кузни 
чарчашини 
характерловчи 
курсаткичлар 
статик 
ѐритилганликдан динамик ѐритилганлик яхши. Ёруглик манбаини тугри 
танлаш рангли металл, тукима ва бошкалар билан ишлашда катта ахамиятга 
эга. Ранг дефектларини ажратиш ишларида ѐруглик манбаи спектрал 
таркибига боглик. Шунинг учун рангларни ажратиш ишларида люминисцент 
лампалар – ЛДЦ, ЛХЕ, ЛБЦТ дан фойдаланиш максадга мувофик. Рельеф, 
деталнинг улчамини ажратишда тугри ѐруглик берувчи лампалардан 
фойдаланиш керак. Тутун, чанг чикувчи хоналарда ѐруглик нури тугри 
тушувчи ѐриткичлардан фойдаланиш керак. Ёруглик нурини тугри танлаш 
гигиеник ахамиятга эга.
Иш жойи горизонтал жойлашганда ѐруглик окими орка томондан ѐки 
ѐн томондан, вертикал жойлашганда тепадан ѐки 35º бурчак остида тушиши 
керак. Ишчилар хавфсизлигини таъминлаш – булар асосан махаллий 
ѐритилганлик (кучланиш тармоги 36 дан ошмаганда), авария холатидаги 
ѐритилганлик (технологик жараѐнни ушлаб туриш максадида), эвакуацион 
(ишчилар чикиш максадида) кулланилади. Бундан ташкари навбатчи ва 
химояловчи ѐритилганлик (иш вактидан ташкари) урнатилиши керак. 
Ёритгич мосламаларини тугри эксплуатацияси ѐритилганликни рационал 
булиши катта роль уйнайди. Ёмон эксплуатацияси эса ѐритгич 
мосламаларини лойихасига ва таъмирланишига таъсир этиши мумкин.

Download 5.22 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   112




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling