Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат

Стандарт оғиш деб илдиз остидан чиқа-рилган диспер-сия кўрсатки-чига айтилади



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12




Агар тақсимот қатори элементлари тарқоқроқ бўлса унда стандарт оғишни ифодаловчи тўғри чизиғимиз ҳам нисбатан узун бўлади.
Стандарт оғиш 3,90



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12



Дисперсиянинг тадбиқий-психологик мазмуни. Дисперсия таҳлил этилаётган маълумотлар бир ҳил эмаслигини белгиловчи муҳим ўлчов бирлигидир. Масалан, муайян мактабнинг бошланғич синф ўқувчилари томонидан олинган ақлий тараққиётни ўлчашга мўлжалланган тест баҳоларининг тарқоқлиги уларнинг ақлий тараққиёти даражаси ҳар ҳил эканлигини кўрсатади. Бир кишига ўн кун мобайнида такрор-такрор таклиф этилган тестга берилган жавоблар дисперсияси унинг жавоб бериш чоғида диққати қай даражада жам бўлганлиги хусусидаги маълумотни беради. Аҳолисининг йиллик даромади 50000 минг сўмдан бўлган икки шаҳарни тасаввур қилиб кўринг. Юқори даражадаги дисперсияга эга бўлган шаҳарда йиллик даромадларида катта тафовутлар мавжуд одамлар яшаши аниқдир.
Белгилар. Дейлик, Х белгиси маълум бир тақсимот қатори элементларининг ифодаси учун хизмат қилсин. Масалан, ушбу тақсимот қатори уч элементдан иборат бўлиб Х₁ = 1, Х₂ = 3, Х₃ = 5 га тенг бўлсин. Энди ҳар бир элемент кўрсаткичини квадратга оширдик деб фараз қилсак. Бизнинг вазиятда Х₁² = 1, Х₂² = 9, Х₃² = 25. Олинган натижаларни қўшиб чиқсак (яъни, 1+9+25=35) Ушбу гуруҳ элементларининг квадрати йиғиндиси Σ Х² сифатида белгиланади. (бизнинг мисолда Σ Х² =35).
Бошланғич элементлар йиғиндиси ΣХ белгиси билан ифодаланиши бизга маълум; бизнинг гуруҳ учун
ΣХ= Х₁ + Х₂ +Х₃ = 1+3 + 5 = 9