Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат

Дисперсиялар гамогенлиги аниқланганда икки танламанинг ўртача қийматларини таққослаш μ₁—μ₂
Мисол:
Механика метематика факультетининг 61 нафар талабаси ҳамда геология факультетининг 63 нафар талабаси Айзенк сўровномаси саволларига жавоб бердилар экстроверсия интроверсия кўрсаткичи бўйича умумлаштирилган маълумотлар қуйидаги жадвалда келтирилган:

	Мехмат (Х1)	Геология (Х2)
Ўртача қиймат	11,28	14,38
Стандарт оғиш	2,06	2,22
Дисперсия	4,24	4,95	Fқ1.43
N	61	63	p>0.05

Дисперсиялар гамоген деб топилди. Энди иккита фараз илгани сурилади:

Н₀ : μ₁—μ₂ қ 0 Математик ва геологларнинг экстроверсия ва интроверсия кўрсаткичлари ўртача қийматоари орасидаги фарқ аҳамиятсиз.
Н₁ : μ₁—μ₂ ≠ 0 Математик ва геологларнинг экстроверсия, интроверсия кўрсаткичлари ўртача қийматлари орасидаги фарқ статистик жиҳатдан аҳамиятли

1. 
   Ишлатилдаиган кўрсаткичлар учун эркинлик даражаси аниқланади
   

Df=n₁+n₂-2қ61+63-2қ122

2. 
   Жадвалдан критик кўрсаткич топилади. Бунда αқ0,05 ишонсч даражасида, эркинлик даражаси df=122 га тенг, бу кўрсаткич жадвалда t_T=1,98 га тенг.
   
3. 
   Таққослаш: Ҳисоблаб топилган t-қиймат жадвалдан топилган (t_j) қийматидан кичик бўлса Н₀ фараз қабул қилинади, акс ҳолда инкор этилиб, Н₁ фарази қабул қилинади. t>t_j, яъни 8,05>1,98 бўлгани учун Н₀ ни инкор этиб Н₁ ни қабул қиламиз, яъни геолог ва математик талабалари ўртасидаги экстраверсия ва интроверсия кўрсаткичлари орасида статистик жиҳатдан ишончли фарқ мавжуд.
   
4. 
   Қарор қабул қилиш: механика математика ва геология факультети талабаларининг экстраверсия ва интроверсия кўрсаткичлари ўртача қийматлари орасидаги фарқ 95%лик ишонч даражасида статистик жиҳатдан аҳамиятлидир (t=Ғ; р<0,05).
   

Дисперсиялар ҳар хил, аммо танлама хажмлари бир хил бўлганда гуруҳларнинг ўртача қийматларини таққослаш
Мисол:
Ушбу тадқиқот герантопсихолология йўналишида амалга оширилган бўлиб, қариялар уйи ва ўз оиладарида истиқомат қилувчи қариялар билан субъектив назорат тести ўтказилган. Асосий натижалар қуйидаги жадвалда келтирилган:

	Танлама 1 Қариялар уйида истиқомат қилувчилар (Х1)	Танлама 2 Ўз уйида истиқомат қилувчилар (Х2)
Ўртача қиймат	11,97	11,13
Стандарт оғиш	2,30	3,41
Дисперсия	5,27	11,64
N	30	30

Дисперсиялар 95% ишонч даражасида гамоген эмас деб топилди (F=2.21, p<0.05).
Иккита фараз илгари сурилди:
Н₀ : μ₁—μ₂ қ 0 Қариялар уйида ва оилада истиқомат қилувчи қарияларнинг интерналлик кўрсаткичлари ўртача арифметик қийматлари бўйича орасидаги фарқ аҳамиятсиз.
Н₁ : μ₁—μ₂ ≠ 0 +ариялар уйида ва оилада истиқомат қилувчи қарияларнинг интерналлик кўрсаткичлари ўртача қийматлари орасидаги фарқ аҳамиятли.

1. 
   Стюдент t-мезонини қуйидаги формула асосида ҳисобланади:
   
2. 
   Эркинлик даражаси топилади
   

Df=n -1=30-1=29

3. 
   95% лик ишонч даражасида жадвалдан критик кўрсаткич топилади, αқ0,05, df=29, критик қиймат t_ж=2,04.
   
4. 
   Таққослаш: Ҳисоблаб топилган t қиймати (1,11) жадвалдан топилган t қийматидан кичик бўлгани сабабли Н₀ фараз қабул қилинади, Н₁ фараз инкор этилади.
   
5.