Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат

7-мавзу. SPSS дастурида ўртача қийматларни ҳисоблаш
Режа:
1. Боғлиқ ва боғлиқ бўлмаган танламалар билан ишлаш.
2. Ўртача қийматларни таққослаш.
3. Ўртача қийматлар амалини бажариш. Бир танлама учун t мезони.
4. Боғлиқ бўлмаган гуруҳлар учун t мезони. Жуфт (ўзаро боғлиқ) танламалар учун t мезонида ишлаш


Таянч тушунчалар: SPSS дастури, нормал тақсимланиш, мода, медиана, ўртача, дисперсия, стандарт оғиш

SPSS дастури – ҳозирги кунда статистик дастурлар орасида сифатли ва етакчи дастурлардан биридир. Бу дастурдан маълумотларни киритиш ва таҳлил қилиш, жадвал, графикларни яратишда ҳам фойдаланиш мумкин.

Тақсимланишдаги ўзгарувчанликни ўлчашнинг бир неча хил усуллари мавжуд бўлиб уларнинг энг соддаси тақсимланиш кўламидир, яъни максимал ва минимал кўрсаткичлар орасидаги фарқлар ҳисобланади.

d=x_max–x_min
Бироқ, чекка нуқталарнинг (экстремал, фавқулодда қийматларнинг таъсирига ўта сезгирлиги боис, бу ўлчов тури энг яхши ўлчов бўлиб ҳисобланмайди.
Ўртача оғиш. Бошқа бир ёндошувга биноан ҳар бир индивиднинг ўртача қийматдан қай даражада оғиши ҳисобланиб, сўнгра уларнинг ўртачаси олинади. Буни қуйидаги формула орқали ифодалаш мумкин:
– дисперсия (Variance).
Ҳар бир ўзгарувчини киритиш учун қуйидагиларни аниқлаштириб олиш керак:

• 
  Ўзгарувчининг номи;
  
• 
  Ўзгарувчининг тури (Type);
  
• 
  Ташлаб қолдирилган кўрсаткичлар (Missing Values);
  
• 
  Ўзгарувчилар нишони (Labels) – қулайлик учун бу устунни ўзбек тилида ёзиш мумкин;
  

• 
  Ўзгарувчиларни жадвалдаги турган ўрни (Column Format).
  

Кўрсаткичларни киритиш ойнаси