Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган давлат университети

 
Фойдаланилган адабиётлар: 
1.Я.С.Вайнбаум, "Жисмоний тарбия гигиенаси" Тошкент "Ўқитувчи" 
нашриёти, 1988 йил. 
2. А.А.Минх, И.Н.МАлишева, "Умумий ва спорт гигиенаси асослари" 
Ўзбекистон "Медисина" нашриёти, 1981 йил. 
3.Е.Махмудов, Б.Аминов, Ш.Қурбонов, "Ўсмирлар физиологияси ва мактаб 
гигиенаси", Тошкент "Ўқитувчи" нашриёти, 1984 йил. 
 

---

37 
9-маъруза. Спортчиларни касалланиш ва шикастланиш холатлари, 
ҳамда даволаш жисмоний тарбиясини ташкил қилиш. 
Режа: 
1. Спортчилар касалланиш ва шикастланиш холатларининг 
муаммоли масалалари. 
1.1. Спортчиларда таянч ҳаракат аппарати жароҳатлари ва 
касалликлари таснифи. 
1.2. Спортчиларда таянч ҳаракат аппарати жароҳатларининг юзага 
келиш сабаблари. 
2. Спортчилар касалланиш ва шикастланишини ўрганишга оид 
адабиётлар таҳлили. 
3. Спорт травматизми ҳолати, жароҳат турлари ва хавфсизлик
техникаси қоидалари. 
 
Спортчиларда таянч ҳаракат аппарати жароҳатлари ва касалликлари 
таснифи. 
Махсус травматологик адабиётларда барча жароҳатловчи омиллар физик, 
кимёвий, биологик ва аралаш турларга бўлинади. Спортда кўпгина 
жароҳатлар жисмоний (механик ва ҳарорат) омиллар таъсирида юзага 
келиши ва уларнинг орасида айнан механик жароҳатлар (яъни, лат ейиш, 
капсула-боғлам аппарати жароҳатлари, яраланиш ва б.) кўп учраши сабабли 
қуйида фақат шу омиллар кўриб чиқилади.
Таянч ҳаракат аппарати жароҳатланишини ишлаб чиқилган таснифи 
асосини этиопатогенетик ва морфофункционал тамойиллар ташкил этади. Ўз 
навбатида, таянч ҳаракат аппарати жароҳатларини морфологик белгилари 
анатомик - топографик ва анатомик - структур ўзгаришларни ўз ичига олади.