Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги навоий давлат кончилик институти

2.8-жадвал. 
Таҳлилдаги эркин иқтисодий зоналар саноат маҳсулоти ҳажми, капитал 
қўйилмалар ва инвестиция қайтими индекслари (2013 йил 2018 йилга 
нисбатан)
1
 
ЭИЗ 
Саноат маҳсулот ҳажми 
(2013 йил нархларида, 
млрд.сўм) 
Инвестиция 
қайтими 
индекси(i
k
) 
Инвестиция 
хажми 
индекси (i
кв
) 
2013 йил 
2018 йил 
“Навоий” ЭИЗ 
92,8 
125,6 
0,29 
4,60 
“Ангрен” ЭИЗ 
12,1 
49,3 
1,12 
3,63 
“Жиззах” ЭИЗ 
2,1 
267,4 
2,35 
53,94 
жами
107 
442,3 
0,21 
19,51 
Юқоридагиларни 
умумлаштириб 
хулоса 
қилиш 
мумкинки, 
ўрганилаётган эркин иқтисодий зоналарда инвестиция ҳажмининг ошиши 
сабабли 2018 йил 2013 йилга нисбатан саноат маҳсулотнинг ҳажми кўпайиш 
йўналишига эга бўлди. Интенсив омил саноат маҳсулоти динамикасига 
ижобий муносабатда бўлган. 
Экстенсив кўрсаткичлар динамикасини аниқлаш мақсадида умумий 
ҳолда ўртача инвестиция ҳажми ўртача тортилган арифметик индекс 
формуласида ҳисобланади: 
Инвестиция ҳажми ҳисобот даврида базис даврга нисбатан ўртача 5,5 
марта ошган. Таҳлил қилинаётган эркин иқтисодий зоналарда инвестиция 
ҳажмининг умумлашган ҳолда бундай сезиларли кўпайиши “Ангрен” ва 
1
Муаллиф ишланмаси 
марта
46
,
5
107
:
8
,
584
.
.
0
0
0
0





K )
(KB
K )
KB
(i
I
KB
KB

---

75
“Жиззах” эркин иқтисодий зоналари капитал қўйилмаларининг юқори 
даражаси ҳисобига эришилган.
Интенсив кўрсаткичлар, яъни инвестиция қайтимини ўртача тортилган 
умумий индекси ўртача гармоник индекслар формуласи бўйича ҳисобланади: 
Шундай қилиб, таҳлилдаги эркин иқтисодий зоналар бўйича ўртача 
инвестиция қайтими ҳисобот даврида базис даврига нисбатан 9,6 мартага 
ортган. Бу ошишга биринчи навбатда “Ангрен” ва “Жиззах” эркин иқтисодий 
зоналарида инвестиция қайтимини сезиларли ошиши сабаб бўлди. Ўртача 
тортилган индексларнинг якуний натижасида “Навоий” эркин иқтисодий 
зонаси кўрсаткичларининг сезиларли силжишларини алоҳида кўрсатиш 
мумкин. Бунинг натижасида саноат маҳсулотнинг улуши “Жиззах” эркин 
иқтисодий зонасида юқори бўлди. 
2-босқич: Индексларда ўртача миқдорлардан фойдаланиш. Ўртача 
даражаларнинг динамик таҳлили ўзаро боғланган индексларни тузиш асосида 
олиб борилади. Индекс барча омилларнинг ўзгариши ҳисобига интенсив 
кўрсаткичлар 
ўртача 
даражаларининг 
ўзгаришини 
характерлайди. 
Ҳисобланган индекслар асосан кўпайтувчига, қайсики ҳар бири битта 
кўрсаткич ўзгаришини кўрсатувчи ўртача динамикани кўрсатадиган, унинг 
силжишини ифодалайдиган омилдир.