Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Хавфсиз Command-shell. Command shell тизими Linux, Unix, Windows
операцион тизимларда мавжуд бўлиб, асосан дастурий воситаларни юклашда 
ва бошқа буйруқларни бажаришда фойдаланилади. Хавфсиз command-shell 
иловаси масофадан туриб, буйруқларни бажаришда, файлларни таҳрир 
қилишда, каталог таркибини кўришда ва маълумот базасини бошқаришда 
фойдаланилиши мумкин. Ушбу тизимдан тармоқ администратори масофадан 
туриб, ўз вазифаларини бажаришда, хизматларни бошқаришда ва бошқа 
амалларни бажаришда фойдаланиши мумкин. Бунда барча буйруқлар 
хавфсиз канал орқали юборилади. 
 Port forwarding. SSH нинг ушбу имконияти, TCP/IP хизмати орқали 
амалга оширилувчи, e-mail, истемолчи маълумоти базаси ва ҳак. иловалардан 
хавфсиз канал орқали фойдаланиш учун замин яратади. Ушбу хизмат 
баъзида тунеллаш каби хизматни амалга ошириб, TCP/IP иловаларини 
хавфсиз канал орқали амалга оширади. Port forwarding хизмати 
ўрнатилгандан сўнг, ҳимояланган канал орқали бир томондан (фойдаланувчи 
қисм) иккинчи томонга (сервер томонга) маълумот жўнатилади. Бунда ҳосил 
қилинган ягона ҳимояланган канал орқали кўплаб иловалар маълумотлари 
юборилиши мумкин. Баъзи иловаларни бошқаришда буйруқлар ойнасини ўзи 
етарли саналмайди, график интерфейс орқали бошқариш таълаб этилади. 
Ушбу ҳолда SSH ушбу хизмати орқали масофадаги илова билан 
криптографик ҳимояланган канал ҳосил қилинади. Бунга мисол қилиб, 
Virtual Network Client (VNC) ни мисол қилиб олиш мумкин. 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
82 
4.17 – расм. SSH протоколи 
Хавфсиз файл трансфери. Secure File Transfer Protocol (SFTP) 
протоколи SSH протоколи асосида ишлаб чиқилган бўлиб, бунда FTP 
протоколида мавжуд кўплаб заифликлар олди олинган.
Биринчидан SFTP фойдаланувчи логин/паролини ва юборилаѐтган 
маълумотини шифрлаб жўнатади.
Иккинчидан ушбу протокол SSH нинг порти (22 порт) орқали ишлайди. 
Бундан ташқари FTP протоколида мавжуд бўлган Network Address 
Translations (NAT) муаммоси учрамайди.