Ўзбэкистон рэспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкэнт давлат шарқшунослик институти


Download 1.38 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/27
Sana20.02.2023
Hajmi1.38 Mb.
#1215641
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   27
Bog'liq
kurs ishi namuna

 
 
2.1.6-расм. Малайзиянинг 1990-2018 йиллардаги экспортининг ўртача 
ҳажми ва ундаги Жанубий-Шарқий Осиё ҳамда Хитой мамлакатларининг 
улуши (%)
55

Манба: Малайзия сцтистика бошқармаси 
Малайзия иқтисодий ривожланишида ташқи бозорнинг роли ортиб 
бормоқда. Дастлабки 10 йилликда ўртача экспорт ҳажми 160,26 млрд. рингитдан 
ўсиб, учинчи 10 йилликда 757,48 млрд. рингитни ташкил этди ва 2018 йилда 
55
http://www.mea.gov.my/ms/statistik-ekonomi/dagangan-luar 
 
Singapur
21.4%
Tailand
3.6%
Indoneziya
1.4%
Filippin
1.24%
Brunney
0.4%
Vetnam
0.33%
Myanma
0.33%
Kambogja
0.1%
Laos
0.001%
Xitoy
3%
Boshqa 
davlatlar
68.7%
1990-1998 yillardagi o'rtach eksport 
hajmi 160.26 mlrd.
Singapur
15.7%
Tailand
4.6%
Indoneziya
2.3%
Filippin
1.5%
Vetnam
0.90%
Brunney
0.3%
Myanma_0.2%_Kambogja_0.06%_Laos_0.003%_Timor_0.001%_Xitoy_7%'>Myanma
0.2%
Kambogja
0.06%
Laos
0.003%
Timor
0.001%
Xitoy
7%
Boshqa 
davlatlar
67.9%
1999-2008 yillardagi o'rtacha eksport hajmi 
465.85 mlrd.
Singapur
13.9%
Tailand
5.4%
Indoneziya
3.6%
Filippin
1.6%
Vetnam
2.3%
Brunney
0.3%
Myanma
0.3%
Kambogja
0.1%
Laos
0.007%
Timor
0.006%
Xitoy
13.0%
Boshqa 
davlatlar
59.5%
2009-2018 yillardagi o'rtacha eksport hajmi 
757.48 mlrd.
Singapur
13.9%
Tailand
5.7%
Indoneziya
3.2%
Filippin
1.7%
Vetnam
3.4%
Brunney
0.2%
Myanma
0.3%
Kambogja
0.2%
Laos
0.004%
Timor
0.006%
Xitoy
14%
Boshqa 
davlatlar
57.5%
2018 yillardagi jami eksport hajmi 
998.27 mlrd.


53 
қарийб 1 триллион рингитга этиб, 6,2 баробарга ошди. Бу жараёнда Хитойнинг 
хиссаси жадал кўпайди. 1990-2018 йилларда қарийб 5 баробарга улуши ошди. 
Хитой 10 йилдан бери Малайзиянинг энг йирик савдо шериги бўлиб келмоқда. 
2018 йилда Малайзия билан Хитой ўртасидаги савдо 8,1 % га ўсиб 313,81 млрд. 
рингитга этди ва Малайзия умумий савдо ҳажмининг 16,7 фоизини ташкил этди. 
2018 йилда Хитойга экспорт қилиш кимё ва кимёвий маҳсулотлар, элеcтрон ва 
электрон маҳсулотлар, суюлтирилган газ, метал, оптиc ва илмий асбоблар
транспорт ускуналар ва қайта ишланган озиқ-овқат маҳсулотларининг юқори 
экспорти ҳисобига 10,3 % га ошиб, 138,88 млрд. рингитга этди. Хитойнинг роли 
ошганлиги бу давлат билан кооперация ва интеграция алоқалари кучайганлиги 
ва Хинди Хитой ярим оролига нисбатан Хитойнинг иқтисодий экспансия 
сиёсати мавжуд. Сингапурнинг Малайзия иқтисодий ривожланишидаги ташқи 
омил сифатидаги мутлақ роли пасаймаган бўлсада нисбий роли пасайди, яъни 
биринчи ўн йилликда ўртача экспорт ҳажми 21,4 % улушдан учинчи 10 йилликда 
13,9 % га, 2018 йилда эса 13,9 % га яъни 7,5 пунктга тушди. Сингапур энг йирик 
экспорт бозори бўлиб, электрон ва электрон маҳсулотлари ва нефт маҳсулотлари 
экспорти ошганлиги сабабли 2018 йилда 2017 йилга нисбатан 2,6 га ўсди. 
Шунингдек айрим мамлакатларнинг ўрганилаётган йиллар давомида Малайзия 
экспортидаги хиссаси сезиларли даражада кўпайган: Виетнам экспортининг 
улуши биринчи 10 йилликда ўртача экспорт улуши 0,33 % ни, иккинчи 10 
йилликда 0,90 % ни, учинчи 10 йилликда эса 2,3 % ни ва 2018 йилда 3,4 % га 
ошган ва 24,2 млрд. рингитни ташкил этган. Бу ортишининг сабаблари 
Виетнамда иқтисодий ўсиш сутъатларининг юқорилиги сабабли ёқилғи 
маҳсулотлар ва электрон ускуналарга талаб ортганлиги ва бундан ташқари 2018 
йилда элеcтрон ва элеcтрон маҳсулотлар, метал, кимё ва кимёвий маҳсулотлар 
ишлаб чиқарувчилари экспорти ўсиши кетма-кет тўртинчи марта АСЭАН 
мамлакатлари ичида 2-ўринни эгалаб келмоқда. Индонезияга экспорт 1990-1998 
йилларда ўртача экспорт улуши 1,4 % ни, иккинчи 10 йилликда 2,3 % ни ва 2009-
2018 йиларда 3,6 % ни, 2018 йилда 3,2 % улушга эга бўлиб, 31,75 млрд. рингитни 
ташкил этди. Бунда нефт маҳсулотлари 2017 йилга нисбатан 3,5 млрд. рингитга 


54 
камайиб 5,6 % га тушди. Шу билан бирга темир ват эмир маҳсулотлари, хом 
нефт, транспорт ускуналари, кимё ва кимёвий маҳсулотлар экспорти ўсди. 
Малайзиянинг яна бир йирик савдо шериги Таиланд бўлиб, биринчи ўн 
йилликдан 2018 йилгача экспорт улуши 1,5 баробарга ўсди ва 2017 йилга 
нисбатан 12,4 % га ошиб, 56,77 млрд. рингитни ташкил этди. Бу асосан электр ва 
элеcтрон маҳсулотлари, транспорт ускуналари, нефт маҳсулотлари, метал, кимё 
ва кимёвий маҳсулотлар экспорти билан мустаҳкамланди. Филиппин ва 
Камбоджага экспорт улушининг ҳам ўсиб бораётганини кўришимиз мумкин. 
2018 йилда Филиппин 1,7 %, Камбоджа 0,2 % экспорт улушга эга бўлди ва бунда 
элеcтрон ва элеcтрон маҳсулотлар, хом нефт, метал, кимё ва кимёвий 
маҳсулотлар, транспорт ускуналар экспорт таркиби ҳисобланади (6-расм). 
АСЭАН мамлакатлари Малайзия учун муҳим ва стратегик савдо шериги бўлиб 
қолмоқда.

Download 1.38 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling