Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш муҳандислари институти

Эмиттерлари боғланган мантиқ элементи (ЭБМ). ЭБМ элементи (9.6 - расм) ДК каби ток қайта улагичи асосида бажарилади. Икки мантиқий киришга эга бўлган бир елка икки транзистордан иборат бўлади (VT1 ва VT2), кейинги елка эса - VT3 дан ташкил топади.
Юклама қобилиятини ошириш ва сигнал тарқалиши кечикишини камайтириш мақсадида қайта улагич VT4 транзисторда бажарилган эмиттер қайтаргич билан тўлдирилган. VT3 базасига Е₀ – таянч кучланиши берилади ва бу билан унинг очиқ ҳолати таъминланади. Ихтиёрий бирор киришга (ёки иккала киришга) мантиқий бирга мос келувчи сигнал берилса унга мос келувчи транзистор очилади, натижада I₀ ток схеманинг ўнг елкасидан чап елкасига ўтади. VT4 транзистор база токи камаяди ва у беркилади ва чиқишда мантиқий нольга мос потенциал ўрнатилади. Агар иккала киришга мантиқий нольга мос сигнал берилса, у ҳолда VT1 ва VT2 транзисторлар беркилади, VT3 эса очилади. R1 орқали оқиб ўтаётган ток VT4 транзисторни очади ва схеманинг чиқишида мантиқий бирга мос кучланиш ҳосил бўлади. Бу схема 2ЁКИ-ЭМАС амалини бажаради. Истеъмол қуввати 2050 мВт, тезкорлиги эса 0,73 нс ни ташкил этади.



9.6 – расм.


Бир турдаги МДЯ – транзисторларда ясалган элементлар (n – МДЯ). 9.7 – расмда n – канали индукцияланувчи МДЯ – транзисторларда бажарилган схема келтирилган.

9.7 – расм.

Юклама транзистори VT0 доим очиқ. Чиқишда жуда кичик кучланиш даражаси U⁰_ЧИҚ ни таъминлаш мақсадида очиқ VT1 ва VT2 транзисторларнинг канал қаршиликлари VT0 транзистор канал қаршилигидан кичик бўлиши керак. Шу сабабли VT1 ва VT2 транзисторлар канали қисқа ва кенг қилиб, юкламадаги транзистор канали эса - узун ва тор қилиб ясалади. Бирор киришга ёки иккала киришга мантиқий бир даражасига мос келувчи мусбат потенциал берилса, (U¹_КИРU_БЎС), бир ёки иккала транзистор очилади ва чиқишда мантиқий ноль ўрнатилади (U⁰_ЧИҚU_БЎС). Агар иккала киришга ҳам мантиқий ноль берилса, у ҳолда VT1 ва VT2 транзисторлар беркилади. Чиқишдаги потенциал мантиқий бирга мос келади. Элемент 2ЁКИ –ЭМАС амалини бажаради. Истеъмол қуввати 0,11,5 мВт, тезкорлиги эса - 10100 нс ни ташкил этади.

ЎКИС ва КИСларда КМДЯ ва И²М мантиқий элементлари қўлланилади. Улар таркибида резисторлар бўлмайди ва микротоклар режимида ишлайдилар. Шу сабабли кристаллда кичик юзани эгаллайдилар ва кам қувват истеъмол қиладилар. КИСларда элементлар сони 10⁵ та бўлганда бир элемент истеъмол қилаётган қувват 0,025 мВТ дан ошмаслиги керак.