Ўзбeкистoн рeспубликаси oлий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

12-topshiriq. “Nafis” aksionerlik jamiyatiga tegishli quyidagi ma’lumotlar asosida mahsulot sotish rejasining bajarilishini tahlil qiling va xulosa yozing

Mahsulot turlari	O‘lchov birligi	Biznes re-ja bo‘yicha	Haqiqatda	Farqi (+,─)	Bajarilishi
A	dona	1000	1120
B	kg	40	28
V	kg	220	180
G	dona	180	220
D	tonna	70	75

13-topshiriq. Hisobot yilida mamlakatda yaratilgan milliy daromad hajmi 46355,5 mlrd so‘mni tashkil etdi. Milliy ishlab chiqarishda band bo‘lgan ishchilarning o‘rtacha yillik soni 11624,8 ming kishiga teng bo‘lgan.
Ijtimoiy mehnat unumdorligini hisoblash talab qilinadi.


14-topshiriq. Mamlakat bo‘yicha quyidagi ma’lumotlarga egamiz.

Ko‘rsatkichlar	Hisobot yilida	Oldingi yilda
1. Milliy daromad, mlrd. so‘m	46355,5	36072,8
2.Moddiy ishlab chiqarishda band bo‘lgan ishchilarning o‘rtacha yillik soni, ming kishi	11624,8	10196,0

Hisobot yilida ijtimoiy mehnat unumdorligining oldingi yilga nisbatan qanchaga o‘zgarganligini aniqlash talab qilinadi.

15-topshiriq.Quyida keltirilgan ma’lumotlar asosida sanoat korxonasi asosiy vositalarining o‘rtacha yillik qiymatini aniqlang:

Ko‘rsatkichlar	Ming so‘m.
Asosiy vositalarning yil boshiga qiymati Ishlab chiqarishga kiritilgan asosiy vositalar qiymati:: - mart oyida - iyun oyida - avgust oyida Ishlab chiqarishdan chiqarilgan asosiy vositalar qiymati:: - fevral oyida - oktyabr oyida	15 000,0 200,0 150,0 250,0 100,0 300,0

16-topshiriq.Quyida keltrilgan ma’lumotlar asosida sanoat korxonasi asosiy vositalarining o‘rtacha yillik qiymatini hisoblang.

Asosiy vositalar	Yil boshiga qiymati, ming so‘m	Kiritilgan			Ishlab chiqarishdan olingan
		Oylar	soni	qiymati, ming so‘m	oylar	qiymati, ming so‘m
Binolar	10000,0	May	1	1000,0	noyabr	500,0
Inshoatlar	1000,0	-	-	-	-	-
Uskunalar	20000,0	Mart	1	2000,0	-	-
Transport vositalari	500,0	Avgust	2	50,0	-	-
Xo‘jalik inventarlari	200,0	-	-	-	iyun	90,0

17-topshiriq. Hisobot yilida korxonaning aylanma mablag‘lari 1282,9 mln, so‘mni tashkil etdi.
Shu jumladan (mln. so‘m):
- xom ashyo, materiallar va sotib olinadigan yarimfabrikatlar – 33,1;
- yordamchi materiallar – 205,3;
- yoqilg‘i – 3,7;
- ehtiyot qismlar – 45,9;
- qimmati past va tez eskiradigan buyumlar – 177,1;
- idishlar – 2,6;
- tugallanmagan ishlab chiqarish – 24,1;
- kelgusi davr harajatlari – 270,2;
-tayyor mahsulot – 181,5;
- haridorga jo‘natilgan tovarlar – 167,2;
- hisob-kitoblardagi mablag‘lar – 31,4;
- pul mablag‘lari – 21,0;
- qolganlari – 121,8.
Korxona aylanma mablag‘larining strukturasi, normalashtiriladigan va normalashtirilmaydigan aylanma mablag‘larning hajmi va solishtirma og‘irligini, ishlab chiqarish va muomalada bo‘lgan aylanma mablag‘larning kattaligini aniqlash talab qilinadi.


18-topshiriq. Quyida keltirilgan ma’lumotlar asosida “Turon” aksiyadorlik jamiyatida mehnat resurslarining tarkibi, strukturasi va dinamikasini tahlil qiling.

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yili	Hisobot yili				Mutlaq farqi, +,─
		Biznes rejada		Haqiqatda		O‘tgan yil dan	Reja dan
		Soni, kishi	Salmo g‘i, %	Soni, kishi	Salmo g‘i, %
1.Ishchilar	1020	1015		1010
2.Xizmatchilar	132	130		125
3.Rahbar xodimlar	35	28		30
4.Mutaxassislar	42	45		48
5.Qorovullik xizmati xodimlari	12	12		10
Jami

19-topshiriq. Sanoat korxonasi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlarga egamiz:
1. Sanoat ishlab chiqarish xodimlari (kategoriyalar bo‘yicha) soni, kishi:
a) asosiy ishchilar ─ 930
b) yordamchi ishchilar ─ 340
v) rahbarlar ─ 120
g) mutaxassislar ─ 185
d) xizmatchilar ─ 70
2.Korxona joriy yilda 750,0 mln so‘mlik mahsulot ishlab chiqargan.
Bir xodimning va bir ishchining mehnat unumdorligini hisoblash talab qilinadi.


20-topshiriq. Sanoat korxonasida ishlab chiqarish hajmini yil davomida 30,0 ming tonnadan 45,0 ming tonnaga oshirish muljallangan. Mahsulot ishlab chiqarish hajmini bunday oshirish eski ishlab chiqarishni rekonstruksiya qilish yoki yangi ishlab chiqarishni joriy etish evaziga amalga oshiriladi.
Rekonstruksiya qilish uchun kapital qo‘yilmalar 1160,0 ming so‘mni, yangi sex qurish uchun esa 1700,0 ming so‘m sarf qilinadi.
Ishlab chiqarishni rekonstruksiya qilish orqalimi yoki yangi qurilish orqali kengaytirishning iqtisodiy maqsadga muvofiqligini aniqlash talab qilinadi.


21-topshiriq. Korxona bo‘yicha quyidagi ma’lumotlarga egamiz:

1. 
   Yillik mahsulot ishlab chiqarish ─ 500 dona.
   
2. 
   Bir birlik mahsulot narxi ─ 200 so‘m.
   
3. 
   Ishlab chiqarilgan jami mahsulot uchun qilingan harajatlar(so‘m):
   

Xom ashyo	3600
Yordamchi materiallar	300
Yoqilg‘i va energiya	24000
Ish haqi	15000
Ijtimoiy ajratmalar	5700
Umumishlab chiqarish sarflari	7400
Umumxo‘jalik sarflari	3000
Tijorat sarflari	3600
Jami	95000

Keltirilgan ma’lumotlar asosida korxona harajatlarining iqtisodiy elementlari bo‘yicha tarkibi va strukturasini tahlil qiling.

22--topshiriq. Korxona bo‘yicha quyidagi ma’lumotlarga egamiz:

Harajat guruhlari	O‘tgan yili		Hisobot yili
	Summa, ming so‘m	Jamiga nisbatan salmog‘i,%	Summa, ming so‘m	Jamiga nisbatan salmog‘i,%
1.Moddiy harajatlar	2004422		2987750
2. Mehnat harajatlari	240321		312444
3. Ijtimoiy sug‘urta ajratmalari
4. Amortizatsiya ajratmalari	4569		7312
5.Boshqa ishlab chiqarish harajatlari	98454		101233
Jami ishlab chiqarish harajatlari

Quyidagilar talab qilinadi:

1.Zararsizlik grafigini tuzing va mahsulot ishlab chiqarishning eng yuqori chegarasini (kriticheskiy) aniqlash.
2. Bir birlik mahsulot narxi 220 so‘mgacha ko‘tarilgan va xom ashyo sarfi 10 foizga oshgan taqdirda mahsulot ishlab chiqarishning eng yuqori chegarasi (kriticheskiy) qancha bo‘lishini hisoblash.
3. Korxona foydasini 5mln so‘mga yetkazish uchun qancha mahsulot ishlab chiqarilishini hisoblang.


23-topshiriq. Forfor mahsulotlari ishlab chiqarish korxonasi oshxona servis buyumlarini ishlab chiqarishni rejalashtirgan. Quyidagi ma’lumotlar asosida ishlab chiqariladigan servis buyumlari miqdori haqida qaror qabul qilish talab qilinadi.

Ko‘rsatkichlar	Variantlar
	I	II	III
1.Mahsulot ishlab chiqarish hajmi (ming so‘m)	6000	8000	12000
2.Talab etiladigan kapital qo‘yilmalar (ming so‘m)	1240	2400	3600
3. 1dona mahsulot harajatlari (so‘m)	1098	1065	1040
4. 1dona mahsulotni sotish narxi (so‘m, QQSdan tashqari)	1140	1111	1084

Qaror qabul qilishda kapital qo‘yilmalar hajmini hisobga olgan holda foyda va rentabellikni e’tiborga oling.