Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими заҳириддин муҳаммад бобур номидаги андижон давлат университети

 

Глобаллашув шароитида антропологик инқироз ва уни бартараф этиш усуллари

 

Глобаллашув жараёнида техника ва унинг инсоният устидан ҳукмронлигининг ортиб бориши натижасида техник тараққиёт, нанотехнология, машина интеллекти, генетик медицина кабилар антропологик инқирозни кучайтирувчи омиллардан бирига айланмоқда.

• Глобаллашув жараёнида техника ва унинг инсоният устидан ҳукмронлигининг ортиб бориши натижасида техник тараққиёт, нанотехнология, машина интеллекти, генетик медицина кабилар антропологик инқирозни кучайтирувчи омиллардан бирига айланмоқда.

Антропологик хусусиятлар маънавий омил негизида шаклланиб боради.

Ҳозирги даврда турли савия, онг, қобилият даражаси турлича бўлган инсонлардан ташкил топган жамият аъзоларига мос келадиган глобал дунёқараш концепциясини яратиш заруриятга айланиши И.А.Каримовнинг “Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси” номли маърузасида кўрсатиб берилган эди.

Дин ва фаннинг уйғунлашуви умуминсоний руҳий маданият ва руҳий маънавият традициясини шакллантиради. Дин ва маънавият этосферанинг асоси сифатида тадқиқот объекти бўла олади. Шарқ донишмандлиги ва энг янги давр фалсафа фанининг ўзаро мувофиқлигини асослаш глобал-маънавий кризисдан ҳимояланишни таъминлайди. “Янги инсон”ни кашф қилиш ғояси. (Ошо Ражниш. “Зорбо Будда”)

• -Дин ва фаннинг уйғунлашуви инсонпарвар ижтимоий глобаллашувнинг ўзаги сифатида.
• - Этосфера - борлиқни яхлит мазмунига кўра тушуниш, барча билим ва туйғулар ўз манбаига кўра яхлит ва ягона эканлиги.
• - тасаввуф - динлар интеграциялашуви масаласи глобал диний маданият инқирозига қарши омил сифатида.
• - интеграция хаоси миллий маънавий муаммо сифатида.

Янгича миллий дунёқараш парадигмаси глобаллашув ахборотлашув оммавий маданият шарт-шароитларига жавоб бера оладиган теран билимлар, эзгу ғоялар, мустаҳкам эътиқод ва толерантлик моҳиятига эга бўлиш зарур.

• Илмий-техник тараққиёт техник инқирозга айланди. Унинг оқибатларини олдиндан кўра билиш ва тахмин қилиш мураккаб масаладир. Илм-фаннинг шиддатли ривожи термоядро уруши хавфини келтириб чиқарди. Геноцид ва қонли террор “жиноятчи давлатлар” (К.Ясперс) доирасида оддий нормал ҳолатга айланди. Антропологик инқироз ҳозирги кунда специфик жиҳатларини тушунишни тақозо этади. Украин файласуфи С.Б.Крымский фикрича, учинчи минг йиллик кўпчилик томонидан тарихнинг якунланиши деб эътироф этилмоқда. ХХ аср охирида ижтимоий психологияда зарарли таъсирлар миллатчилик, ирқчилик, фаҳш шаклида кучайиб бормоқда.