¤збекистон республикаси олий ва ¤рта

1.2. Kiyim detallarini birlashtiruvchi mokili mashinalar 

Mokili  bahya  mashinalari  kam  cho’zilish  xususiyatiga  ega  bo’lgan  kiyim 

detallarini  tikishda  qo’llanadi,  shuning  uchun  trikotaj  -  tikuv  tsexlarida  bu 

mashinadan  keng  qo’llanilmaydi.  Bu  mashinalar  asosan  mahsulotning  kam 

cho’ziladigan  choklarini  hosil  etish  jarayonlarida  qo’llaniladi.  Undan  tashqari, 

trikotaj ishlab chiqarish korxonalarida bunday mashinalar mahsulotlarga dekorativ 

ishlov berishda ham qo’llanilishi mumkin. 

Mokili bahya  mashinalarining tezligi yuqori bo’ladi, asosan 3500 dan 5000 

ayl/min. gacha. 

Mokili  bahya  qatorlari,  halqali  bahya  qatorlariga  qaraganda  mustahkamligi 

jihatidan  pastdir,  chunki  mokili  mashinaning  igna  ipi  naychani  atrofidan 

aylantirilib  o’tkazilganda  va  igna  ko’zchasidan  ko’p  marotaba  o’tishi  natijasida 

---

 

10 

o’zining avvalgi mustahkamligini yo’qotadi va bo’shashib qoladi. Pastdagi ip ham 

naychaga ko’p marotaba o’ralishi natijasida, u ham o’z mustahkamligini yo’qotadi. 

Undan tashqari, naychalarni almashtirish oqibatida ish unumdorligi pasayib ketadi. 

Sanoatda  mokili  bahya  mashinalarining  turli  xillari  ishlatiladi.  Ulardan  trikotaj 

fabrikalarida eng ko’p tarqalgani 22 - A klasli PMZ tikuv mashinasi. 

Ammo,  hozirgi  kunda  ishlab  chiqarishda  keng  qo’llaniladigan  yuqori  ish 

unumdorli mokili tikuv mashinasi 97 - klas PMZ mashinasidir. Lekin 22 - A klas 

PMZ  mokili  mashinalari  hozirgi  kungacha  keng  qo’llanilayotgani  uchun  va 

konstruktiv tuzilishi oddiy bo’lgani uchun mokili mashinalarni o’rganish maqsadga 

muvofiqdir. 

Mokili 22 klas PMZ mashinaning turi bir necha variantda chiqarilgan, 22 - A 

klas  esa  asosiy  variantlardan  biri  bo’lganligi  uchun,  shu  mashinaning  asosida 

boshqa variantlari qurilgan. Misol uchun: 22 - A klas PMZ mokili bahya mashinasi 

ichki  va  ustki  kiyimlarni,  hamda  erkaklar  ko’ylaklarini  tikishda,  ya’ni  kiyilganda 

kam  cho’ziladigan  kiyimlarni  tikishda  qo’llanilsa, 22  -  B  mokili bahya  mashinasi 

takomillashtirilgan  bo’lib,  bu  mashinaga  qo’shimcha  moslama,  ya’ni  moki 

mexanizmida - shpulьkani suruvchi (otvodchik) o’rnatilgan. Shunga o’xshash, 22-

V  klas  PMZ  mashinasining  yuqorida  qayd  qilingan  mashinalardan  farqi, 

tikilayotgan matoning chet qismini tikish bilan pichoq mexanizmi yordamida birga 

kesadi.