Zbekiston respublikаsi oliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidаgi toshkent dаvlаt pedаgogikа universiteti


Италиянинг аграр тузуми. Шахарлар


Download 2.95 Mb.
bet105/128
Sana03.11.2023
Hajmi2.95 Mb.
#1744035
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   128
Bog'liq
39965 Жахон тарихи УМК Сиртки 2- курс

3. Италиянинг аграр тузуми. Шахарлар
Италия дехконлари XII-XIIIасрларда. Шахарларнинг эрта юксалиши Шимолий ва Урта Италида кишлокларнинг узига хос ривожланишини таъминлайди. Италияда олдинги даврларда хам эркин ижарачилар куп булиб, уларнинг маълум кисми ерни киска муддатга, колганлари меросий ижарага олганлар. Улар либелларлар ва эмфитетлар деб номланганлар. XI асрда йирик эр эгалари Италияда хам илгари узлари ишлов бериш учун колдирган ерларни ижарага берган ёки сота бошлаган. Ривожланган товар хужалиги шароитида XII-XIIIасрларда карам дехконларни оммавий озод этиш жараёни бошланади. Жумладан, Болонья шахрида 1257-йили “Жаннат акти” эълон килиниб, унда “эндиликда Болонья шахри ва округида хеч ким кулликда ёки карамликнинг бошка ту'рида булмас ин” деб ёзилган эди. Шу хилдаги хуй:жат Флоренцияда 1289 йили кабул килинади. Пармада хам карам дехконлар оммавий тарзда озод этилади.
Дехконларнинг озод этилиши контадо зодагонларининг кудратини синдиришидан ташкари, тез юксалаётган хунармандчплих ишлаб чикаришини эркин ишчилар билан таъминлайди.
Бу жараёнлар туфайли XII-X1Vасрларда контадо зодагонлари ерларининг катта кисми шахарлик савдогарлар ва бой хунармандлар мулкига айланади. Бу борада узш а тук дехконлар айникса яхши шароитда булиб, ижарага олган ерларини сотиш, гаровга куйиш, инъом этишлари мумкин эди. Камбагал ижарачиларнинг ерга эгалик хукуклари чекланиб, улар хосилнинг 1/3, баьзида хисобида ер эгасига солик тулаганлар. Ерсизланган дехконларнинг бир кисми мардикорларга айпанса, бошкалари шахарларга кетишган.
Кишлок коммуналари. Хает учун кураш жараёни дехконларнинг кишлок коммуналарига бирлаш^'вини такозо этган. 1\ншлок коммуналарининг юксалиши XIII асрга тугри келиб, зодагон - сеньорларга карши кураш дазомида дехконларнинг куллаб-кувватлашига мухтож булган шахарлар кишлок коммуналарига кдтор хукук ва имтиёзлар беришади. Кишлоклар хам уз-узини бошкариш хукукини кулга киритади. Коммунанннг олин органи - жамоа йигини булиб. унда сайланган кишилар
жорий масалаларни: куприклар, йуллар куриш таъмирлаш ва х.к.ларни бошкарган. Кишлок коммуналари хатто махаллий одат, удумларга асосланган статутлар (конунлар) чикариши хам мумкин эди.
AmmoXIII аср урталаридан агрофдаги кишлокларни узига буйсундирган шахарлар кишлок коммуналари хукукларини чеклаб, уларга узлари бошкарувчи тайинпай бошлайдилар. Шахарларнинг кшилокларга нисбаган утказган сиёсатлари, уларнинг уз манфаатлари, шахарлар ахолиси эхтиёжлари билан ифодаланган. Ииллар утиб, дехдонларга юкланадиган соликлар усиб боради. Улар етиштирган махсулотларни эса шахар бозорларида паст нархда сотишга мажбур этишади. Шахар дехконнинг кандай экин етиштириши лозимлигини хам белгилаб бера бошлайди. Хусусан. Сиена, Падуя ва бошка шахарлар уз контадоларидаги дехконларни маълум микдордаги мевали дарахтларни парваришлашга мажбур этганлар.

Download 2.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   128




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling