Zbekiston respublikаsi oliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidаgi toshkent dаvlаt pedаgogikа universiteti


Download 2.95 Mb.
bet107/128
Sana03.11.2023
Hajmi2.95 Mb.
#1744035
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   128
Bog'liq
39965 Жахон тарихи УМК Сиртки 2- курс

4.Тиранлар сиёсати.
Шимолий ва Урта Италияда мавжуд хар бир тираниянинг узига хосликлари билан бирга, уларнинг барчаси учун умумий хусусиятлари хам булган. Флоренциялик тиранлардан бири “Биз бойларга нисбатан анча куп булган камбагалларга ёрдам беришни жон- жахдимиз билан истаймиз, уларнинг нонга зорикмаслигига хдракат киламиз, уларга эътиборли булиш, шубхасиз, бизнинг манфаатимиз учун хизмат килади” - деб ёзган. Айни шу максадда тукин байрамлар ташкил килиниши, кенг курилишлар олиб борилиши куплаб хунармандларни иш билан таъминлаш, маош тулаш имкониятини яратган.
Фитналар ва исёнлардан чучиган сеньорлар пора бериш, тухматлар уюштириш, зуравонлик килиш билан шугулланганлар, ёлланма котиллар - бравилар хизмати ва бошка усуллардан фойдаланганлар.
XV асрнинг машхур тиранларидан бири Козимонинг набираси Лоренцо Медичининг (1469-1492-йй.) бошкаруви бунга ёркин мисол була олади. Лоренцо шеърлар ёзган, санъатга хомийпик килган, унинг хашаматли саройида замонасининг энг таникди олиму уламолари яшаб,
ижод цилган. Ана шу хизматлари учуй Лоренцога кейинчалик Савлатли (Великолепный) номи берилган. Шахарнинг эркинликларини тугагган Лоренцо Флоренция республикасининг чекланмаган хукмдорига айланади. Лоренцо ажойиб дипломат булиб, Аппенин ярим оролидаги давлатлар уртасидаги зиддиятлардан уринли фойдаланган. Ранг-баранг карнаваплар утказиб, ахолининг хурматини козонишга интилган.
Италияда ягона ички бозорнинг вужудга келиши учун шароит булмаганлигидан, сиёсий бирлашув жараёнлари унда алохида давлатлар даражасида булган. ;
Кондотьерлар. Сеньорлар уз мавкеларини мустахкамлаш, худудларини кенгайгаришни мулжаллаб ёлланма кушин тузишга киришадилар. Урушлар XIV аср охиридан Италиянинг узидан ёлланган кушин ёрдамида олиб борилган. Бу турдаги кушин бошликлари - кондотьерлар тез орала тиранларнинг узига хам хавф соладиган кучга айланади. Кондотьерлар ким купрок хак туласа, ушалга хизмат килиб, мухолиф томонларнинг биридан иккинчисига утар, бу оркали баъзида урущнинг, хатто давлагнинг такдирини хал этишарди. Уларнинг булинмалари шахар ва кцшлок ахолисини нафакат урушлар, хатто тинчлик пайтларда хам талаганлар. Айрим кондотьерлар хокимиятни эгаллаб, тиран хам булиб олишган. Сергайрат ва шафкатсиз кондотьер Франческо Сфорца Миланни каматдан сунг эгаллаб, республика тартиботларини тугатиб, янги тиранлар сулоласига асос солади.
Италия XV асрда. XV асрнинг уртатарига келиб, Италия сиёсий харитаси нисбатан солда куриниш олади. Жумладан, Милан Ломбардиядаги сеньориалларни кушиб олади. Венеция XV асрнинг биринчи ярмида Падуя ва Вероналарни уз таркибига олган йирик давлатга айланади. Йирик давлатлар - Милан, Венеция, Флоренция ва Неаполь киролликларининг нисбатан тенглиги вужудга келади. Аммо Италияда сиёсий баркарорлик мустахкам булмасдан, унинг заминида узаро ракобат, ички зиддиятдар, душманлик муносабатлари яширинган эди. Окибатда, XV аср охиридан кушни давлатларнинг Италияга боскинлари унинг факат ички заифлигини намоён этади.



Download 2.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   128




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling