‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

tirriq) kabi iboralar ham so'zlashuv stihga xos.
So‘zIashuv stilining 
grammatik xususiyatlari
Bu stilda ritorik so‘roq gaplar, so‘roq mazmuni ifodalanadigan 
darak gaplar, his-hayajon gaplar ko'plab ishlatiladi. Fe'lning -i(b), 
-gan affiksli shakli -uvdi, -ovdi tarzida qo'llanadi. Masalan, so‘rab 
edi-s&rovdi, kelib edi-keluvdi, qolgan edi-qoluvdi, bilgan edi-biluvdi 
kabi. Affikslardan -jon, -xon, -xo‘r, -vachcha, -tilla kabilar bilan 
yasalgan subyektiv baho bildiruvchi otlar ham so'zlashuv stilida 
ko‘plab qo‘llanadi: qaqajon, kekkaymaxon, balox&r, jinnivachcha 
oyimtilla kabi.
14
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

-lar qo'shimchasi ham so‘zlashuv stilida -la, -na, -nar shaklida 
q o ‘llanilishi m um kin: oliyla (olinglar), keliyna (kelin glar), 
boringnar (boringlar) kabi.
So‘zlashuv stili ikki va undan ortiq odamlar orasida bo‘ladigan 
muloqotda ishlatiladi. Bunda dialog rol o‘ynaydi. Shuning uchun, 
g a p la r t o ‘liqsiz sh ak ld a is h la tila d i, ish la tilm a y o tg a n gap 
b o ‘laklarining o ‘rnini nutq vaziyati to ‘ldirib turadi. M asalan, 
Ismingiz? Keldimi? Ketdikmi? Boshlandi kabilar Sizning ismingiz 
nima? Ustoz keldimi? Uyga ketdikmi? Kecha boshlandi tarzida to ‘liq 
yozi‘ladi. N utq vaziyati esa, bu jum lalam i to ‘liq aytmaslikni taqozo 
qladL
Shuningdek, gapirgan bo‘ldi, ovqatdan tatigan bo'ldi, gapga 
quloq solgan boildi kabi ifodalar ham so‘zlashuv stilida ishlatiladi.
Nazorat savollari
1. So‘zlashuv stilining adabiy nutqdan qanday farqi bor?
2. So‘zlashuv stilining ko'rinishlari qanday?
3. So'zlashuv stilining fonetik xususiyatlari deganda nim ani 
tushunasiz?
4. Ritorik so‘roq gaplar, so‘roq mazmunidagi darak gaplar, his- 
hayajonli gaplar ko‘proq qaysi stilga xos?
5. So‘zlashuv stilining leksik xususiyatlari nimalardan iboiat?